UOKiK sprawdza banki pod kątem wakacji kredytowych

Posted on Category:Kredyty konsumenckie

Tarcza antykryzysowa 4.0. wprowadziła ochronę konsumentów przed negatywnymi skutkami COVID-19. Jednym z rozwiązań jest możliwość zawieszenia wykonywania umowy kredytowej, tzw. „ustawowe wakacje kredytowe”, czyli prawo konsumentów do zawieszenia spłaty kredytu. Prezes UOKiK Tomasz Chróstny sprawdza teraz, czy i w jaki sposób banki realizują tę ochronę.
Z informacji, które dotarły do UOKiK wynika, że w wielu przypadkach konsumenci otrzymują w bankach wyłącznie ofertę skorzystania z bankowego, kosztownego memorandum kredytowego także wówczas, gdy zwracają się o ustawowe, darmowe wakacje kredytowe i spełniają ustawowe kryteria do ich udzielenia.
Prezes UOKiK wszczął wobec tego postępowanie wyjaśniające.
Pamiętaj! Masz prawo do zawieszenia spłaty kredytu (konsumenckiego, hipotecznego i kredytów w rozumieniu art. 69 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe) – zarówno w części kapitałowej, jak i odsetkowej, jeśli w wyniku pandemii straciłeś pracę lub inne główne źródło dochodu. Masz prawo zawiesić spłatę kredytu na okres do 3 miesięcy, bez naliczania odsetek oraz innych opłat – czyli w tym czasie bank nie będzie mógł pobierać żadnych opłat, z wyjątkiem opłat z tytułu składek za umowy ubezpieczenia powiązane z umową kredytu.
W przypadku gdy spotkasz się z problemami dokonania zawieszenia wykonywania umowy kredytowej na postawie przepisów ustawy zawartych w tarczy antykryzysowej 4.0, poinformuj UOKiK poprzez adres mailowy monitoring@uokik.gov.pl.
 

Wakacje kredytowe – Prezes UOKiK sprawdza banki

Posted on Category:Kredyty konsumenckie

Prezes UOKiK Tomasz Chróstny sprawdza zasady, na jakich banki udzielają wakacji kredytowych. Aneksy związane z „wakacjami kredytowymi” nie mogą bowiem stanowić w okresie epidemii wykorzystania trudnej sytuacji i położenia kredytobiorców.

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wszczął postępowanie wyjaśniające, w którym sprawdza zasady oferowania wakacji kredytowych przez banki.
– Podstawą interwencji jest monitoring rynku oraz sygnały od kredytobiorców. Wiele osób w związku z epidemią koronawirusa jest w trudnej sytuacji finansowej i korzysta z odroczenia spłaty rat kredytowych – czyli tzw. wakacji kredytowych. Jest to oferta banków, z którą mogą się wiązać późniejsze problemy dla konsumentów. Otrzymane przez Urząd sygnały wskazują, że niektóre banki próbują wykorzystywać trudną sytuację, w jakiej znaleźli się klienci. Oczekuję większej wrażliwości ze strony sektora bankowego i natychmiastowej zmiany niektórych praktyk – mówi Tomasz Chróstny, prezes UOKiK.
Urząd wezwał banki do przekazania dokumentów i informacji dotyczących oferowanych warunków wakacji kredytowych i na bieżąco analizuje otrzymywane odpowiedzi.
Więcej informacji w komunikacie prasowym UOKiK.

Postępowanie wyjaśniające dotyczące oferowania konsumentom certyfikatów funduszy inwestycyjnych Trigon

Posted on Category:Finanse
ilustracja do komunikatu

Apelujemy o wypełnienie ankiety dotyczącej oferowania konsumentom certyfikatów funduszy inwestycyjnych Trigon Profit.
Prezes UOKiK prowadzi postępowanie wyjaśniające dotyczące m.in. oferowania konsumentom przez podmioty rynku finansowego nabycia certyfikatów niestandaryzowanych sekurytyzacyjnych funduszy inwestycyjnych zamkniętych serii Trigon Profit. Celem postępowania jest w szczególności wstępne ustalenie, jakie informacje były przekazywane konsumentom przez ww. podmioty na temat proponowanych instrumentów finansowych oraz czy były to informacje rzetelne, prawdziwe i pełne, a także czy przy oferowaniu lub sprzedaży tych instrumentów nie dochodziło do missellingu.
Wynikiem prowadzonego obecnie postępowania wyjaśniającego może być wszczęcie postępowań w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.
W toku postępowania podjęto szereg czynności mających na celu zgromadzenie i zabezpieczenie materiałów dowodowych. Istotnym źródłem informacji w ramach tych działań są materiały przekazywane przez samych konsumentów. Niezależnie od otrzymanych zawiadomień, Urząd przesłał drogą elektroniczną do większości konsumentów, którzy nabyli certyfikaty inwestycyjne ww. funduszy, ankietę z informacją o zakresie prowadzonego postępowania oraz prośbą o jej wypełnienie i odesłanie (wraz z posiadaną korespondencją elektroniczną).
W dalszym ciągu istnieje możliwość przesłania wypełnionej ankiety i w ten sposób udzielenia pomocy w zbieraniu materiału dowodowego.
Wypełnioną ankietę można przesłać na adres Delegatury UOKiK w Łodzi (lodz@uokik.gov.pl oraz ul. Traugutta 25, 90-113 Łódź). Formularz ankiety można znaleźć poniżej, w plikach do pobrania.

Ponad 2 mln zł kary dla PDM i zarzuty dla GetBacku za sprzedaż obligacji

Posted on Category:Obligacje

Jest pierwsza decyzja UOKiK w sprawie sprzedaży obligacji korporacyjnych spółki GetBack – Polski Dom Maklerski ma zapłacić 2 mln zł kary. PDM stosował klauzulę niedozwoloną, teraz konsumentom łatwiej będzie dochodzić roszczeń. Urząd wszczął też postępowanie przeciw spółce GetBack.
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów prowadzi intensywne działania w sprawach związanych z nieprawidłowościami przy sprzedaży obligacji korporacyjnych spółki GetBack. Wydał właśnie pierwszą decyzję z tym związaną. Dotyczy ona Polskiego Domu Maklerskiego za stosowanie niedozwolonego postanowienia w tekście umów. UOKiK nałożył na przedsiębiorcę wysoką karę pieniężną. Wszczął też postępowanie przeciw spółce GetBack (obecnie w restrukturyzacji). Zarzuca jej wprowadzanie konsumentów w błąd przy sprzedaży swoich obligacji korporacyjnych. Od października toczy się także postępowanie przeciw Idea Bankowi. Tu oprócz rozpowszechniania nieprawdziwych informacji przy oferowaniu obligacji GetBack, UOKiK zarzuca bankowi stosowanie missellingu, czyli oferowanie produktów niedopasowanych do potrzeb klientów.

– Obligatariusze GetBacku to w większości zwykli konsumenci, często osoby starsze, a nie profesjonalni inwestorzy. Wielu z nich straciło oszczędności życia, bo wmówiono im, że obligacje spółki są bezpieczne. Z naszej strony nie ma przyzwolenia na takie nieuczciwe praktyki, na ukrywanie przed konsumentami ryzyka. Zakończenie postępowań w sprawie GetBacku to dla nas priorytet – mówi Marek Niechciał, prezes UOKiK.

PDM – decyzja
Polski Dom Maklerski świadczył dla spółki GetBack usługi maklerskie – przygotowywał dokumentację związaną z emisjami jej obligacji i je obsługiwał, a także uczestniczył w procesie oferowania konsumentom nabycia tych obligacji. Współpracował przy tym głównie z Idea Bankiem, który przedstawiał ofertę swoim klientom. Zapis na obligacje odbywał się zdalnie – drogą elektroniczną. Wystarczyło m.in. wypełnić (zazwyczaj robił to pracownik banku, a nie konsument) i wysłać formularz z podstawowymi danymi klienta, w którym znajdowało się także postanowienie, że nabywcy obligacji nie usłyszeli ani nie dostali żadnych informacji, które byłyby sprzeczne z tym, co jest napisane w Propozycji Nabycia Obligacji lub Warunkach Emisji Obligacji. Konsumenci nie mieli możliwości wysłania dokumentu bez zaakceptowania tego postanowienia, nawet jeśli faktycznie było inaczej.
UOKiK stwierdził, że jest to klauzula niedozwolona.

– Takie postanowienie mogło utrudnić konsumentom dochodzenie roszczeń, a także zniechęcić ich do tego typu działań. Miało zabezpieczyć PDM i współpracujący z nim Idea Bank przed odpowiedzialnością za ewentualne wprowadzenie klientów w błąd przed zawarciem umowy nabycia obligacji – mówi Marek Niechciał, prezes UOKiK.

Za stosowanie klauzuli niedozwolonej UOKiK nałożył na PDM ponad 2 mln zł (2 074 483 zł) kary pieniężnej. Gdy decyzja się uprawomocni, trafi ona na Fundusz Edukacji Finansowej, który powstał na początku tego roku. Jego celem jest zwiększenie świadomości finansowej Polaków oraz działania edukacyjne, dzięki którym konsumenci poznają swoje prawa i lepiej będą umieli ocenić ryzyko inwestycyjne.
Co decyzja urzędu oznacza dla konsumentów, którzy nabyli obligacje GetBack? Postanowienie niedozwolone nie ma mocy wiążącej. Jeśli więc pracownik Idea Banku wprowadził ich w błąd podczas oferowania obligacji, mogą złożyć reklamację i zażądać zwrotu wpłaconych kwot. Przedsiębiorca nie może powoływać się na zakwestionowane postanowienie i wskazywać, że istotniejsze od tego, co mówił jego pracownik przed zawarciem umowy nabycia obligacji, jest to, co znajduje się w oficjalnych dokumentach. Jeśli reklamacja nic nie da, można dochodzić swoich praw w sądzie lub na drodze polubownej.
O rozstrzygnięciu Prezesa UOKiK PDM musi zawiadomić listem poleconym wszystkich konsumentów, którzy nabyli obligacje GetBack za jego pośrednictwem. Decyzja jest nieprawomocna, przedsiębiorca może się od niej odwołać w ciągu miesiąca od jej doręczenia.
W listopadzie 2018 r. Komisja Nadzoru Finansowego cofnęła PDM zezwolenie na prowadzenie działalności maklerskiej. Powód? Przy oferowaniu obligacji współpracował z Idea Bankiem, mimo że ten nie miał do tego uprawnień.
GetBack – postępowanie
UOKiK wszczął właśnie postępowanie przeciw spółce Getback. Zarzuca jej stosowanie nieuczciwych praktyk rynkowych. Ze skarg konsumentów wynika, że pracownicy spółki wprowadzali ich w błąd. Podczas rozmów telefonicznych i spotkań mieli przekonywać klientów, że:

  • obligacje GetBack to bezpieczna inwestycja,
  • sytuacja spółki jest stabilna,
  • oferta jest ekskluzywna i ograniczona w czasie.

Wszystkie te informacje były nieprawdziwe. Obligacje korporacyjne nie są gwarantowane przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny, a ich zabezpieczeniem jest jedynie sytuacja finansowa i majątek emitenta. Emitent, czyli GetBack, odpowiada za nie całym swoim majątkiem, ale w przypadku jego niewypłacalności klient może stracić zainwestowane pieniądze. Jak twierdzą poszkodowani, pracownicy spółki nie informowali ich o takim ryzyku. Ponadto władze GetBacku wiedziały, że na koniec 2017 r. spółka miała dużą stratę, ale klienci nadal słyszeli, że „jest w bardzo dobrej kondycji finansowej”. Handlowcy mieli twierdzić też, że jest to oferta tylko dla wybranych. Ograniczenie to wynika z tego, że zgodnie z prawem w ofercie prywatnej można przedstawić propozycję nabycia obligacji w ramach jednej emisji maksymalnie 149 osobom. Spółka zatajała jednak przed klientami, że takich emisji było wiele – niekiedy odbywały się nawet codziennie. Pracownicy GetBacku naciskali także na konsumentów, aby się szybko decydowali, bo „przepadnie doskonała oferta”, choć kolejne emisje odbywały się na takich samych warunkach i różniły się tylko numerem serii.
Jeżeli zarzuty się potwierdzą, spółce grozi kara finansowa – do 10 proc. jej obrotu za każde naruszenie.
Inne działania UOKiK
W sumie UOKiK prowadzi teraz 8 postępowań w sprawie możliwych nieprawidłowości przy oferowaniu produktów finansowych związanych z GetBackiem. Wśród nich są:

  • 2 postępowania w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów przeciw spółkom oferującym obligacje. Pierwsza z nich to opisany już GetBack. Druga to Idea Bank, wobec której postępowanie toczy się od października 2018 r. Zarzuty UOKiK dotyczą wprowadzania konsumentów w błąd co do bezpieczeństwa obligacji GetBacku i ich ekskluzywnego charakteru. Mogło także dojść do nieuczciwej sprzedaży (missellingu), bo przedstawiciele Idea Banku namawiali na nie osoby, o których powinni byli wiedzieć, że nie akceptują ryzykownych inwestycji.
  • 5 postępowań wyjaśniających w sprawie oferowania obligacji GetBack. Ich celem jest wstępne ustalenie, czy spółki przekazywały konsumentom rzetelne, prawdziwe i pełne informacje oraz czy przy sprzedaży nie dochodziło do missellingu. Postępowania dotyczą: GetBacku, Idea Banku i PDM, Mercurius Financial Advisors, Getin Noble Banku oraz Noble Securities.
  • 1 postępowanie wyjaśniające pośrednio związane z Getbackiem. Toczy się w sprawie Idea Banku. Dotyczy oferowania ubezpieczeń na życie z ufk. Istnieje możliwość, że pieniądze klientów mogły być inwestowane w fundusze inwestycyjne powiązane z GetBackiem. Urząd wstępnie sprawdza, czy klienci byli informowani o związanym z tym ryzyku.

Obligacje korporacyjne

Posted on Category:Obligacje
Obligacje korporacyjne są to papiery wartościowe emitowane przez przedsiębiorstwa w celu pozyskania kapitału do prowadzenia działalności. Obligacja stwierdza, że emitent (przedsiębiorca) ma wobec nabywcy (inwestora, obligatariusza) dług. Nabywcy obligacji są uprawnieni do otrzymywania odsetek i zwrotu kapitału w terminie zapadalności obligacji.
Obligacje korporacyjne stanowią inny rodzaj produktu niż obligacje skarbowe emitowane przez Skarb Państwa. Inwestowanie w obligacje skarbowe wiąże się ze stosunkowo niewielkim ryzykiem, dużo mniejszym niż w wypadku obligacji korporacyjnych.
Obligacje korporacyjne zabezpieczone są wypłacalnością emitenta (przedsiębiorstwa). Na rynku oferowane są obligacje niezabezpieczone (większość) oraz obligacje zabezpieczone.
W przypadku obligacji niezabezpieczonych zabezpieczeniem jest jedynie płynność emitenta.
Natomiast obligacje zabezpieczone posiadają dodatkowe źródło spłaty zobowiązań w przypadku utraty płynności przez emitenta. Takim dodatkowym zabezpieczeniem obligacji korporacyjnych są: hipoteka, zastaw rejestrowy, gwarancja, świadczenie na rzecz osoby trzeciej, blokada finansowa czy oświadczenie o poddaniu się egzekucji.
Więcej informacji o obligacjach korporacyjnych znajdą Państwo na stronie Rzecznika Finansowego.
Obligacje oferowane przez spółkę Getback S.A. są obligacjami korporacyjnymi. Można je było kupić bezpośrednio od spółki, ale duża część sprzedaży odbywała się za pośrednictwem banków (np. Idea Bank, również działający pod szyldem Lion’s Bank) i domów maklerskich (np. Polski Dom Maklerski) na co wskazują liczne sygnały wpływające do UOKiK.
Problem z obligacjami emitowanymi przez GetBack polega w pierwszej kolejności na tym, że spółka sprzedała ich o wiele więcej niż pozwalała na to jej kondycja finansowa. W drugiej – na tym, że przy ich sprzedaży mogło dochodzić do nieprawidłowości (w tym missellingu i wprowadzania w błąd).
Bez wątpienia część klientów była świadoma tego, co nabywa. Ale wielu mogło zostać wprowadzonych w błąd m.in. co do charakteru produktu, poziomu ryzyka, istnienia gwarancji, ekskluzywności oferty.

Przykładowo: starsza osoba sporą kwotę uzyskaną ze sprzedaży mieszkania włożyła na lokatę do banku skuszona reklamą o wysokim oprocentowaniu (3%). Po krótkim czasie od otwarcia lokaty skontaktował się z nią przedstawiciel banku (jej „opiekun”), proponując produkt o wyższym oprocentowaniu i równie bezpieczny. Klient nie został poinformowany o ryzyku, a nawet o tym, jaki produkt kupuje. Był przekonany, że chodzi o inny rodzaj lokaty.

Co może zrobić konsument, który nabył obligacje GetBack za pośrednictwem podmiotu rynku finansowego?
Pierwszym krokiem każdego konsumenta, który nabył obligacje za pośrednictwem innych instytucji (banku, domu maklerskiego), powinno być złożenie reklamacji.
By pomóc konsumentom w sporządzaniu reklamacji, przygotowaliśmy:

  • Schemat, który przedstawia działania, jakie mogą podjąć nabywcy obligacji Getback
  • Wzór reklamacji – dla tych,którzy kupili je przy udziale banku, domu maklerskiego lub innego pośrednika. Jeśli w proces sprzedaży był włączony więcej niż jeden pośrednik (np. bank i dom maklerski), należy złożyć reklamację do każdego z tych podmiotów.

Jak napisać reklamację?
Po pobraniu wzoru prosimy najpierw uzupełnić część dotyczącą stanu faktycznego, a następnie opisać, na czym polegało wprowadzenie w błąd. Ten podział należy zachować. Ważne, by reklamacja była dobrze uargumentowana i zindywidualizowana, tzn. szczegółowo opisywała stan faktyczny i odnosiła się do konkretnej, szczególnej sytuacji każdego konsumenta. Do reklamacji należy załączyć wszystko, co potwierdza zawarte w niej tezy (nagrania, szkice, wykresy, emaile, sms-y).
Pomoc w sporządzeniu reklamacji
O pomoc mogą Państwo poprosić następujące instytucje:

  • miejskiego (powiatowego) rzecznika konsumentów w swoim powiecie,
  • organizację konsumencką ― w tym oddziały Federacji Konsumentów,
  • Inspekcję Handlową.

Proszę mieć na uwadze, że nikt nie sporządzi tej reklamacji za Państwa. Tylko Państwo mają wystarczającą wiedzę na temat przebiegu wydarzeń. Natomiast rzecznik lub konsultant Federacji może sprawdzić przygotowaną reklamację.
Co dalej?
W tych sytuacjach, gdy w sprzedaży obligacji brał udział podmiot rynku finansowego (bank, dom maklerski lub inny pośrednik), a reklamacja została przez niego odrzucona, mogą się Państwo zgłosić po pomoc do Rzecznika Finansowego. Proszę mieć na uwadze, że Rzecznik Finansowy może pomóc wyłącznie po wyczerpaniu procedury reklamacyjnej. Nie można też skorzystać z jego pomocy, jeżeli obligacje zostały zakupione bezpośrednio od spółki Getback, ponieważ nie jest ona podmiotem rynku finansowego.
Jeżeli interwencja rzecznika nie odniesie oczekiwanych skutków konsumentom pozostaje drogą sądowa.
Co może zrobić konsument, który nabył obligacje bezpośrednio od spółki GetBack S.A.?
UOKiK na bieżąco analizuje szczególną sytuację tej grupy konsumentów, ale możliwości udzielenia im konkretnej pomocy są bardzo ograniczone. Dlatego staramy się przede wszystkim dostarczyć Państwu informacji o tym, jak przebiega postępowanie układowe i jakie kroki może podjąć konsument.
Radzimy Państwu, by na bieżąco śledzili przebieg postępowania układowego (na stronie internetowej nadzorcy sądowego www.kaczmarekskonieczna.pl, a także na stronie kuratora www.biurosyndyka.pl). W żadnym razie nie należy działać pochopnie, bo od tego, jakie działania Państwo podejmą, może zależeć Państwa sytuacja jako wierzycieli spółki GetBack S.A. w trwającym postępowaniu układowym lub – ewentualnie – przyszłym postępowaniu upadłościowym. Dlatego zachęcamy, by wszelkie podejmowane działania konsultowali Państwo z prawnikami (adwokatami, radcami prawnymi), którzy specjalizują się w prowadzeniu postępowań układowych. Proponujemy też, by utrzymywali Państwo stały kontakt z innymi osobami będącymi w tej samej sytuacji, np. zrzeszając się w stowarzyszeniach, śledząc fora internetowe i dołączając do grup w mediach społecznościowych.
Jakie będą kolejne etapy postępowania układowego?

  1. W najbliższym czasie sędzia – komisarz biorący udział w postępowaniu wyłoży w sekretariacie Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej, Wydział VIII Gospodarczy dla spraw upadłościowych i restrukturyzacyjnych spis wierzytelności.
  2. Konsument powinien zapoznać się ze spisem i sprawdzić informacje dotyczące jego wierzytelności – czy w spisie znalazły się nabyte przez niego obligacje (seria, numer).
  3. Gdyby dane się nie zgadzały (czyli gdyby w spisie nie uwzględniono obligacji nabytych przez konsumenta), wówczas należy złożyć zastrzeżenie do sędziego-komisarza. W takim wypadku wierzytelność może zostać potraktowana jako sporna.
  4. Sędzia-komisarz zwoła zgromadzenie wierzycieli, na którym zostanie zatwierdzony spis wierzytelności (art. 97 Prawa restrukturyzacyjnego). Zgromadzenie wierzycieli głosuje nad układem. Jeśli wierzyciele podejmą uchwałę o przyjęciu układu, sędzia-komisarz postanowieniem stwierdzi jego przyjęcie.
  5. W ciągu tygodnia od przyjęcia układu uczestnicy mogą składać zastrzeżenia przeciwko układowi (art. 164 ust. 3 Pr. res). Następnie Sąd wyznacza rozprawę w celu zatwierdzenia układu, na której zatwierdza lub odmawia zatwierdzenia układu. Informacja o terminie rozprawy może zostać podana na zgromadzeniu wierzycieli lub obwieszczona.
  6. Na postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia układu przysługuje zażalenie. Zażalenie wnosi się w terminie dwóch tygodni (art. 165 ust. 7 Pr.Res).

Zobacz schemat ilustrujący przebieg postępowania.
Jeszcze raz podkreślamy, że sprawa jest rozwojowa. UOKiK w dalszym ciągu prowadzi analizy stanu prawnego i sytuacji faktycznej konsumentów. Prosimy śledzić informacje, które będą pojawiały się na tej stronie. Dokładamy starań, by były dla Państwa pomocne.
Co w sprawie GetBack robi UOKiK?
UOKiK prowadzi postępowania wyjaśniające, w których bada działania GetBack (Departament Ochrony Interesów Konsumentów w Centrali UOKiK) i Idea Banku oraz Polskiego Domu Maklerskiego (Delegatura UOKiK w Bydgoszczy). W tych postępowaniach ustalamy, czy przy sprzedaży obligacji korporacyjnych mogło dojść do nieprawidłowości, a w konsekwencji – do naruszenia zbiorowych interesów konsumentów.
Aktualne informacje o wszczętych postępowaniach właściwych oraz wydanych decyzjach w tym zakresie można znaleźć w Aktualnościach na naszej stronie internetowej.
Mogą Państwo pomóc w zebraniu materiału dowodowego, wypełniając i wysyłając do UOKiK formularz.