W webinarium można uczestniczyć zarówno samodzielnie, jak i grupowo (zgłoszeń mogą dokonywać pracownicy domów seniora, klubów seniora, centrów aktywności seniora, domów pomocy społecznej, placówek społeczno-kulturalnych np. bibliotek, domów kultury, itp.). W przypadku zgłoszeń grupowych wypełniając formularz należy wskazać przybliżoną liczbę uczestników webinarium.
Potwierdzenia możliwości uczestnictwa zostaną przesłane do 26 września. Zgłoszenia w dniu wydarzenia będą potwierdzane na bieżąco.
Kiedy: 29 września 2025 r. (10:00-11:30).
Udział w webinarium jest bezpłatny.
Organizator: Urząd Komisji Nadzoru Finansowego w ramach projektu edukacyjnego Centrum Edukacji dla Uczestników Rynku – CEDUR we współpracy z Minister ds. Polityki Senioralnej oraz Komendą Główną Policji.
W webinarium można uczestniczyć zarówno samodzielnie, jak i grupowo (zgłoszeń mogą dokonywać pracownicy domów seniora, klubów seniora, centrów aktywności seniora, domów pomocy społecznej, placówek społeczno-kulturalnych np. bibliotek, domów kultury, itp.). W przypadku zgłoszeń grupowych wypełniając formularz należy wskazać przybliżoną liczbę uczestników webinarium.
Potwierdzenia możliwości uczestnictwa zostaną przesłane do 25 czerwca 2025 r. Zgłoszenia w dniu wydarzenia będą potwierdzane na bieżąco.
Kiedy: 26 czerwca 2025 r. (10:00-12:30).
Udział w webinarium jest bezpłatny.
Organizator: Urząd Komisji Nadzoru Finansowego w ramach projektu edukacyjnego Centrum Edukacji dla Uczestników Rynku – CEDUR we współpracy z Minister ds. Polityki Senioralnej oraz Komendą Główną Policji.
Prezes UOKiK postawił zarzuty spółce iGenius LLC i jej promotorom. Wydał także ostrzeżenie konsumenckie. iGenius oferuje usługi edukacyjne dotyczące zarządzania finansami. W ocenie Urzędu filarem działalności spółki jest jednak powiązany z ofertą program partnerski, który może stanowić system promocyjny typu piramida. Takie systemy są niedozwolone, niosą bowiem ze sobą duże ryzyko strat finansowych dla konsumentów.
Spółka iGenius LLC ze Stanów Zjednoczonych sprzedaje na platformie igeniusglobal.com pakiety materiałów i szkoleń online na temat internetowego inwestowania. Jednorazowa opłata waha się od blisko 100 USD do około 1,500 USD. Konsumenci otrzymują miesięczny dostęp do wybranych treści oraz informacje o możliwości dołączenia do programu promującego platformę – z czym mają wiązać się dla nich korzyści finansowe. W tym celu muszą opłacić stały abonament za dostęp do platformy (od blisko 100 do 175 USD) i budować sieć przez pozyskiwanie nowych użytkowników pakietów iGenius, którzy będą rekrutowali kolejnych członków programu, za co będzie przysługiwało wynagrodzenie. Taka konstrukcja programu partnerskiego może świadczyć, że jest to system promocyjny typu piramida. Prezes UOKiK zawiadomił organy ścigania o możliwości popełnienia przestępstwa. Zdecydował także o skorzystaniu z wyjątkowego narzędzia chroniącego potencjalnych poszkodowanych.
– Wydałem ostrzeżenie konsumenckie dotyczące działalności spółki iGenius. Postawiłem jej zarzut założenia, prowadzenia i propagowania systemu promocyjnego typu piramida. Jest on prawnie zakazany jako nieuczciwa praktyka rynkowa. Informacje zgromadzone podczas postępowania wskazują, że organizator systemu i osoby promujące platformę iGenius nastawione są przede wszystkim na pozyskiwanie nowych członków swojej sieci. Edukacyjny aspekt działalności może stwarzać jedynie pozór legalności projektu i maskować cel, jakim jest pozyskiwanie pieniędzy od kolejnych użytkowników platformy. Może to narażać szeroki krąg konsumentów na znaczne straty lub niekorzystne skutki finansowe – mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.
W systemach typu piramida nieuczciwi przedsiębiorcy zdobywają nowych klientów zwabionych wynagrodzeniem za wprowadzanie do systemu kolejnych klientów. Takie systemy potrzebują ciągłego dopływu nowych członków i ich wpłat. W dłuższej perspektywie nie jest to możliwe – wówczas taki system upada, a konsumenci tracą pieniądze. Dlatego Prezes UOKiK zdecydował o wydaniu ostrzeżenia konsumenckiego dotyczącego spółki iGenius i postawienia jej zarzutów. Ostrzeżenie konsumenckie dotyczy przedsiębiorcy iGenius LLC z siedzibą w Kaysville (USA).
Za założenie, prowadzenie lub propagowanie systemów promocyjnych typu piramida, przedsiębiorcy grozi kara do 10 proc. obrotu.
Zarzuty dla promotorów
W Polsce ofertę igeniusglobal.com szczególnie propagują osoby tworzące nieformalna grupę pod nazwą Gamechangers Polska. Otrzymują oni prowizję za skuteczną sprzedaż pakietów iGenius, w tym budowanie i utrzymanie organizacji aktywnych użytkowników platformy. Najczęściej wykorzystują do tego osobiste profile w mediach społecznościowych, ale też organizują stacjonarne spotkania dla członków grupy.
Przekazy marketingowe promotorów iGenius podkreślają, że dzięki platformie każdy może osiągnąć sukces finansowy, zostać milionerem, zmienić swoje życie. Wzmacniają tę ideę relacjami z zagranicznych podróży i epatowaniem dobrami luksusowymi. Jednakże to przede wszystkim działania marketingowe i udział w programie partnerskim iGenius, a nie działalność na rynkach finansowych czy kryptoaktywów, zapewnia im korzyści finansowe.
To charakterystyczne dla systemów promocyjnych typu piramida, które kuszą członków atrakcyjnym wynagrodzeniem za rekrutację kolejnych osób oraz budowanie struktury.
Prezes UOKiK postawił zarzuty propagowania programu partnerskiego iGenius sześciu przedsiębiorcom – liderom nieformalnej grupy Gamechanger, tj. Adamowi Biernatowi, Filipowi Gaworskiemu, Cezaremu Lewickiemu, Wioletcie Białek, Adriannie Rudnickiej oraz Dominice Janosze. Jeśli zarzuty się potwierdzą, kara może wynieść do 10 proc. obrotów.
Prezes UOKiK monitoruje rynek i dostępne przez internet projekty mogące stanowić systemy promocyjne typu piramida lub w inny sposób naruszać przepisy ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. W 2022 r. wydał ostrzeżenie konsumenckie wobec IM Academy – spółki, która również propagowała program partnerski mogący stanowić system promocyjny typu piramida.
Część tego rodzaju przedsięwzięć może mieć również charakter tzw. piramidy finansowej, czyli przestępstwa oszustwa (art. 286 Kodeksu karnego) odbywającego się w zorganizowany sposób. Mając podejrzenie, że mamy do czynienia z taką sytuacją, należy poinformować policję lub prokuraturę.
Konsumencie, pamiętaj!
Zanim zdecydujesz się na inwestycję swoich oszczędności czy dołączenie do programu partnerskiego – sprawdź podmiot, który ci to oferuje na stronach UOKiK, Rzecznika Finansowego oraz Komisji Nadzoru Finansowego. Zwróć uwagę na listę ostrzeżeń publicznych przed potencjalnie niebezpiecznymi formami inwestowania.
W webinarium można uczestniczyć zarówno samodzielnie, jak i grupowo (zgłoszeń mogą dokonywać pracownicy domów seniora, klubów seniora, centrów aktywności seniora, domów pomocy społecznej, placówek społeczno-kulturalnych np. bibliotek, domów kultury, itp.). W przypadku zgłoszeń grupowych wypełniając formularz należy wskazać przybliżoną liczbę uczestników webinarium.
Potwierdzenia możliwości uczestnictwa zostaną przesłane do 16 kwietnia 2025 r. Zgłoszenia w dniu wydarzenia będą potwierdzane na bieżąco.
Kiedy: 17 kwietnia 2025 r. (10:00-12:30).
Udział w webinarium jest bezpłatny.
Organizator: Urząd Komisji Nadzoru Finansowego w ramach projektu edukacyjnego Centrum Edukacji dla Uczestników Rynku – CEDUR we współpracy z Minister ds. Polityki Senioralnej oraz Komendą Główną Policji.
W Światowy Dzień Konsumenta mówimy o zrównoważonej konsumpcji. Wymarzone wakacje, remont czy nowy samochód – cele mogą być różne. Z czego skorzystasz – kredytu czy oszczędności? Prezes UOKiK przygotował nowe narzędzie dla konsumentów – kalkulator, który pomaga zaplanować oszczędzanie na różne cele.
Odpowiedzialna konsumpcja to jeden z filarów zrównoważonego rozwoju. Niestety, cechą charakterystyczną naszych czasów jest to, że posiadamy, kupujemy, gromadzimy nadmiernie. Tymczasem kluczem do sukcesu na drodze do zrównoważonego rozwoju jest nawyk oszczędzania, umiejętność zarządzania finansami oraz odkładania nie tylko na czarną godzinę, ale też na możliwe do zaplanowania wydatki. O potrzebie budowania buforów finansowych przypominamy w Światowy Dzień Konsumenta przypadający corocznie 15 marca.
Być oszczędnym i oszczędzać
Polacy mają dość dużą świadomość finansową i ekonomiczną. W międzynarodowych badaniach przeprowadzanych przez Sieć Edukatorów Finansowych (INFE) oraz OECD wypadamy powyżej przeciętnej dla obywateli Europy Zachodniej, jeśli chodzi o zrozumienie takich problemów jak np. wartość pieniądza w czasie, działanie inflacji czy ryzyko inwestycyjne. Do podobnych wniosków prowadzą badania nad poziomem świadomości ekonomicznej przeprowadzane przez Narodowy Bank Polski. Dlaczego więc, choć zdajemy sobie sprawę z korzyści długookresowego oszczędzania, przekuwamy tę świadomość w nawyk sporadycznie?
– Niechęć do oszczędzania wynika nie tylko z trudności w wygospodarowaniu nadwyżki pieniędzy czy rosnących kosztów życia, ale też z braku atrakcyjnej oferty długoterminowych lokat i kont oszczędnościowych wspierających nawyk oszczędzania. Można zapytać gdzie obecnie znajdziemy atrakcyjne oferty systematycznego oszczędzania? A także – dlaczego pewnymi mechanizmami jesteśmy zniechęcani do oszczędzania, a zachęcani niemal wyłącznie do konsumowania i zadłużania się? – zauważa Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.
Prezes UOKiK apeluje i zachęca sektor bankowy, by wychodził do klientów z lepszą ofertą długoterminowych programów oszczędzania. Tak aby możliwość zaplanowania i zaoszczędzenia pieniędzy na większe wydatki stała się atrakcyjną alternatywą wobec szybkiego zaspokojenia potrzeb przy pomocy kredytu.
By pokazać zalety oszczędzania, zrobiliśmy prostą symulację. Konsument planuje wyjechać w daleką podróż w przyszłym roku i chce przeznaczyć na ten cel 10 tys. zł. Zaciąga pożyczkę w 12 ratach. Założyliśmy oprocentowanie na poziomie 18,5 proc. (tyle obecnie maksymalnie stosuje rynek). Do tego dodaliśmy kredytowane koszty pozaodsetkowe 10 proc. – 1000 zł. W takiej sytuacji wycieczka na kredyt będzie kosztować ok. 12 133 zł, z miesięczną ratą wynoszącą 1011 zł. Oszczędzając, ten sam cel osiągnie przede wszystkim przy znacznie mniejszych comiesięcznych wpłatach 815 zł. Oprocentowanie założyliśmy na nominalnym poziomie 5 proc. (od tego potrącany jest podatek od zysków kapitałowych). Wyliczenia wskazują, że koszt podróży, który jest wynikiem oszczędzania przez rok, wyniesie 9782 zł. Tym samym różnica pomiędzy kosztem wycieczki kredytowanej względem sfinansowanej oszczędzaniem wyniesie w rzeczywistości 2 350 zł i stanowi korzyść ekonomiczną konsumenta. By ułatwić konsumentom decyzje dotyczące wyboru ścieżki osiągnięcia długookresowych i krótkoterminowych celów, przygotowaliśmy nowe narzędzie, które pozwoli oszacować korzyści z regularnego odkładania określonej sumy w planie oszczędnościowym – kalkulator oszczędzania.
Zaplanuj odkładanie pieniędzy z kalkulatorem UOKiK
Kalkulator oszczędzania to nowe narzędzie edukacyjne przygotowane przez Urząd, które ułatwi konsumentom budowanie nawyku odpowiedzialnej konsumpcji i kalkulację tego, co chcą osiągnąć. Pozwoli dobrać strategię do potrzeb – odkładanie pieniędzy długoterminowe albo krótkoterminowe na wybrany cel – wystarczy jedno kliknięcie, by zmienić tryb działania.
Dzięki kalkulatorowi oszczędzania długoterminowego obliczymy korzyść finansową, na jaką możemy liczyć w zależności od wysokości oprocentowania planu oszczędnościowego oraz horyzontu czasowego. Równie łatwo sprawdzimy, jak wpłynie na nasz plan oszczędnościowy systematyczne zwiększanie wpłat albo większy jednorazowy zastrzyk gotówki – np. roczna nagroda.
Kalkulator wspiera także oszczędzanie na wybrany cel, czyli podpowiada, jaką miesięczną kwotą trzeba zasilać plan oszczędnościowy, by zebrać upragnioną sumę w określonym czasie, np. 50 tys. zł w pięć lat. Ta opcja może być przydatna np. dla osób, które planują w przyszłości kupić mieszkanie na kredyt, ale już teraz chcą zacząć odkładać na wymagany wkład własny. Jednak cele mogą być różne, np. remont mieszkania, zakup samochodu czy wymarzona podróż. Program generuje plik pdf z gotowym planem, co ułatwia podzielenie się kalkulacjami np. z osobami wspólnie organizującymi daleką podróż.
Na stronie UOKiK można skorzystać także z trzech innych narzędzi finansowych:
kalkulatora wcześniejszej spłaty – pozwala określić, jaką część pozaodsetkowych kosztów kredytu powinien nam zwrócić bank, jeśli zdecydujemy się na wcześniejszą spłatę,
kalkulatora zmiany oprocentowania – umożliwia sprawdzenie orientacyjnej wysokości raty w przypadku wzrostu stóp procentowych, jak również tego, ile możemy zaoszczędzić dzięki nadpłacie,
formularza – pozwala sprawdzić osobom, które znalazły się w trudnej sytuacji finansowej, czy mogą skorzystać z pomocy w spłacie kredytu w ramach Funduszu Wsparcia Kredytobiorców.
Do tej pory kredytobiorcy skorzystali z kalkulatorów łącznie ponad 7 mln razy.
Konsumencie – pamiętaj, że:
Systematyczność to podstawa skutecznego oszczędzania. Sprawdź, jaką kwotę możesz wpłacać co miesiąc i trzymaj się tego, póki nie osiągniesz celu.
Marzenia o nawet najdalszych podróżach możesz zrealizować, odkładając stosunkowo niewielkie kwoty. Kluczem jest systematyczność.
Zawsze warto zaplanować dodatkowy budżet 10-15 proc. na nieprzewidziane wydatki podczas remontu.
Masz już wybraną markę i model auta? Świetnie! Jednak, planując oszczędzanie, weź pod uwagę nie tylko koszt samochodu, ale także jego ubezpieczenia i eksploatacji.
Koszt nieruchomości to niejedyny wydatek, który cię czeka. Zaplanuj pieniądze na sporządzenie aktu notarialnego, wykończenie i wyposażenie mieszkania oraz jego ubezpieczenie.
W webinarium można uczestniczyć zarówno samodzielnie, jak i grupowo (zgłoszeń mogą dokonywać pracownicy domów seniora, klubów seniora, centrów aktywności seniora, domów pomocy społecznej, placówek społeczno-kulturalnych np. bibliotek, domów kultury, itp.). W przypadku zgłoszeń grupowych wypełniając formularz należy wskazać przybliżoną liczbę uczestników webinarium.
Potwierdzenia uczestnictwa zostaną przesłane do 20 stycznia. Zgłoszenia w dniu wydarzenia będą potwierdzane na bieżąco.
Kiedy: 21 stycznia 2025 r. (17:00-18:45).
Udział w webinarium jest bezpłatny.
Organizator: Urząd Komisji Nadzoru Finansowego w ramach projektu edukacyjnego Centrum Edukacji dla Uczestników Rynku – CEDUR we współpracy z Minister ds. Polityki Senioralnej oraz Komendą Główną Policji.
Jak ustrzec się przed oszukańczymi inwestycjami? Co zrobić kiedy padniemy ofiarą przestępców? Uczestnicy webinarium poznają m.in. najbardziej charakterystyczne przestępstwa, których ofiarami padają początkujący inwestorzy na rynku finansowym; dowiedzą się też, jak postępować w razie zaistnienia zdarzenia związanego z przestępstwem.
Co: webinarium CEDUR „Oszukańcze inwestycje – jak się przed nimi ustrzec i co zrobić gdy padniemy ofiarą przestępców” odbędzie się 18 listopada 2024 r. Skierowane jest do seniorów i ich opiekunów. Pobierz program.
W webinarium można uczestniczyć samodzielnie i grupowo (zgłoszeń mogą dokonywać pracownicy domów seniora, klubów seniora, centrów aktywności seniora, domów pomocy społecznej, bibliotek, domów kultury itp.). W przypadku zgłoszeń grupowych wypełniając formularz należy wskazać przybliżoną liczbę uczestników webinarium.
Potwierdzenia uczestnictwa zostaną przesłane do 15 listopada 2024 roku. Formularz zgłoszeniowy będzie dostępny do dnia, w którym odbędzie się webinarium. W przypadku zgłoszeń, które wpłyną w dniu wydarzenia potwierdzenia uczestnictwa będą przesyłane na bieżąco.
Kiedy: 18 listopada 2024 r., 10:00-13:15. Logowanie uczestników na webinarium rozpocznie się od 9:45.
Informacje techniczne W celu uczestnictwa w spotkaniu niezbędne jest stabilne łącze internetowe. W spotkaniu uczestniczyć można poprzez przeglądarkę internetową lub aplikację. Szczegółowe informacje techniczne dotyczące dołączenia do spotkania zostaną przesłane po potwierdzeniu uczestnictwa oraz wysłaniu wiadomości z zaproszeniem (wraz z linkiem) na spotkanie.
Organizator Webinarium jest organizowane przez Urząd Komisji Nadzoru Finansowego w ramach projektu Centrum Edukacji dla Uczestników Rynku – CEDUR, we współpracy z Minister do spraw Polityki Senioralnej oraz Komendą Główną Policji.
„Najnowsze sposoby działania cyberoszustów – czyli jak nie dać się okraść w Internecie” to temat bezpłatnego webinarium KNF.
Co: webinarium skierowane jest do indywidualnych uczestników rynku finansowego, w celu zwiększenia świadomości w zakresie aktualnych zagrożeń spowodowanych działalnością cyberprzestępców. Pobierz program.
Gdzie: online – wymagana jest rejestracja poprzez formularz.
Rejestracja trwa do 7 października. Zgłoszenia przesłane w dniu wydarzenia będą potwierdzane na bieżąco.
Kiedy: 7 października 2024 r. (12:00-14:20).
Organizator: Urząd Komisji Nadzoru Finansowego w ramach projektu edukacyjnego Centrum Edukacji dla Uczestników Rynku – CEDUR oraz kampanii World Investor Week (WIW), we współpracy z Komendą Główną Policji.
Nieudane zakupy, błędne informacje na opakowaniach, problemy z bankiem lub biurem podróży – lista spraw, które mogą znaleźć rozwiązanie w sądzie, jest długa. W życie weszło nowe prawo ułatwiające konsumentom grupowe dochodzenie roszczeń. Prezes UOKiK czeka na podmioty upoważnione, by wpisać je do rejestru i wspierać w wytaczaniu powództw grupowych przed sądami.
Sprawdź, kiedy i jak możesz liczyć na pomoc w egzekwowaniu swoich praw.
Od tygodnia obowiązuje dodatkowa ścieżka dochodzenia roszczeń przez konsumentów – zgodnie z dyrektywą nazywana „powództwami przedstawicielskimi”, wymiennie na gruncie przepisów krajowych: „nowymi postępowaniami grupowymi”. Nowe narzędzie to przede wszystkim realizacja hasła „w grupie siła”. Do złożenia pozwu dotyczącego roszczenia potrzeba bowiem co najmniej 10 konsumentów, którzy zgodzą się na bycie reprezentowanym w konkretnym powództwie. Obowiązuje przy tym forma „opt-in” – jeśli jesteś poszkodowanym i chcesz przystąpić do postępowania, musisz wyrazić taką wolę. Nowością jest to, że pozywającym i organizującym grupę jest podmiot upoważniony, czyli np. uznana organizacja pozarządowa, która w imieniu konsumentów przygotowuje pozew i wszystkie formalności.
– Ufam, że nowe rozwiązania usprawnią obecny system dochodzenia roszczeń. Czekamy na podmioty upoważnione, by wpisać je do rejestru i wspierać w wytaczaniu powództw grupowych przed sądami. Liczę na powództwa, w których pozywający będą od nieuczciwych przedsiębiorców żądać konkretnych roszczeń na rzecz konsumentów, np. zwrotu określonej kwoty, wymiany towaru czy rozwiązania umowy. Może to być dodatkowym wsparciem konsumentów w skutecznym egzekwowaniu prawa. Z pewną ciekawością podchodzę również do potencjalnych pozwów, w których podmiot upoważniony będzie mógł zażądać od przedsiębiorcy zaprzestania stosowania określonej praktyki. W niektórych sprawach mogą to być działania uzupełniające nasze postępowania – wyjaśnia Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.
Konsumencie, co zyskujesz:
Szeroki zakres. Powództwa grupowe będą wytaczane przeciwko przedsiębiorcom, którzy stosują praktyki naruszające ogólne interesy konsumentów. Lista spraw, które mogą trafić tą drogą do sądu, jest długa. Obejmuje różne branże, w których przedsiębiorcy prowadzą sprzedaż lub świadczą usługi konsumentom. Będą więc to: przewoźnicy, przedsiębiorcy świadczący usługi na odległość, producenci żywności, kosmetyków, instytucje finansowe i banki, telekomy, ubezpieczyciele, biura podróży oraz wiele innych.
Roszczenia. Przede wszystkim grupa nie musi ujednolicać wysokości roszczeń. Co więcej, mogą w niej znaleźć się poszkodowani przez naruszenie tego samego prawa, nie tylko w tym samym zdarzeniu. W praktyce oznacza to, że przykładowo turyści reklamujący nieudane wakacje mogą w jednym pozwie żądać różnych rekompensat w związku z niewłaściwym wykonaniem różnych umów przez to samo biuro podróży.
Ograniczone koszty. Konsument nie jest stroną postępowania i nie ponosi jego kosztów. Jedyna opłata, jaka może się pojawić, to koszt przystąpienia do grupy, którą pobiera podmiot upoważniony. Ustawa określa maksymalny próg tej opłaty, czyli 5 proc. wartości roszczenia. Jednocześnie nie więcej niż 1 tys. zł – w sprawach o roszczenia niepieniężne oraz 2 tys. zł – o pieniężne. Jeśli powództwo przedstawicielskie będzie wytaczał Rzecznik Finansowy, takich wydatków w ogóle nie będzie.
Różne ułatwienia. Nie ma kaucji w takich pozwach, a w przypadku ugody konsument może oświadczyć wystąpienie z powództwa, gdy nie jest zadowolony z rozstrzygnięcia. Wtedy taka ugoda go nie wiąże, więc może wytoczyć powództwo indywidualnie albo przystąpić do innego pozwu grupowego. Ustawa daje również konsumentom możliwość dokonania zmiany podmiotu upoważnionego. Może to być swobodna decyzja grupy albo sytuacja, gdy podmiot upoważniony zostanie wykreślony z rejestru.
Podmioty upoważnione – czyli kto?
Podmiotami upoważnionymi, które mogą wytaczać powództwa są wszystkie te, które Prezes UOKiK wpisze do prowadzonego przez siebie rejestru lub Komisja Europejska – do wykazu organizacji mogących działać w grupowych postępowaniach transgranicznych. Z urzędu takim podmiotem jest Rzecznik Finansowy.
Podmiot upoważniony przede wszystkim musi prowadzić niezarobkową działalność na rzecz ochrony interesów konsumentów co najmniej 12 miesięcy przed dniem złożenia wniosku o wpis do rejestru UOKiK. Ponadto musi: być osobą prawną, statutowo zajmować się ochroną konsumentów oraz zachować niezależność i nie podlegać wpływom innych podmiotów.
Podmiot upoważniony w pozwie może zażądać stwierdzenia praktyk naruszających ogólne interesy konsumentów. Wówczas występuje do sądu bez udziału konsumentów. Jeśli jednak w tym samym lub oddzielnym postępowaniu żąda od przedsiębiorcy konkretnych roszczeń, np. zwrotu określonej kwoty – wówczas musi zebrać grupę co najmniej 10 poszkodowanych.
Powództwo musi dotyczyć zakresu mieszczącego się w zadaniach statutowych podmiotu. Przykładowo, jeżeli znajdują się w nich tylko usługi finansowe – wówczas nie może on wytoczyć powództwa dotyczącego oznaczania żywności czy usług turystycznych. W każdym przypadku będzie to sprawdzał sąd.
Ustawa daje możliwość dochodzenia roszczeń transgranicznych, co jest istotne w kontekście wspólnego rynku i konsumentów dokonujących zakupów na terenie całej UE. Oznacza to, że podmiot upoważniony wyznaczony w dowolnym państwie członkowskim UE może wytoczyć powództwo grupowe przed sądem polskim, a polski podmiot upoważniony – w dowolnym państwie członkowskim UE.
Gwarancje dla przedsiębiorców
Bardzo istotnym elementem sprawnego działania powództw przedstawicielskich jest stosowanie mechanizmów kontroli niezależności finansowania podmiotów upoważnionych. Takie działania będą podejmować: UOKiK – na etapie wpisywania do rejestru nowych podmiotów oraz sąd – na każdym etapie postępowania. Ten ostatni będzie sprawdzał, czy finansowanie podmiotu np. przez przedsiębiorców nie wpływa na ochronę konsumentów i czy podmiot upoważniony nie jest finansowany np. przez konkurenta pozwanego przedsiębiorcy.
Podmiot upoważniony w przypadku spraw o stwierdzenie stosowania praktyk naruszających ogólne interesy konsumentów musi wystąpić do przedsiębiorcy z wezwaniem o zaprzestanie takich praktyk, wyznaczając mu 14-dniowy termin. Jeżeli to nie poskutkuje, może wytoczyć powództwo. Dodatkowo, wezwanie ani inne pismo kierowane do przedsiębiorcy przed pozwem nie może obejmować innych żądań lub roszczeń, w szczególności przekazania środków finansowych. Rozwiązanie to ma zapewnić, aby przedsiębiorcy nie byli „szantażowani” przez podmioty upoważnione na etapie przedsądowym.
Rola Prezesa UOKiK
Urząd zyskuje nowe kompetencje. Przede wszystkim to Prezes UOKiK prowadzi rejestr podmiotów upoważnionych i weryfikuje, czy podmiot spełnia przesłanki, by w nim być.
Urząd będzie informował podmiot upoważniony o istotnych kwestiach związanych z zarzutami, jakie mają być zawarte w pozwie przeciwko danemu przedsiębiorcy w przygotowywanym pozwie grupowym. W szczególności, czy powadzi względem niego postępowanie o to samo naruszenie. Zapobiegnie to dublowaniu działań wobec tego samego przedsiębiorcy i będzie wsparciem merytorycznym dla pozywających.
Ponadto Prezes UOKiK może wstąpić do postępowania grupowego w sprawach o zaniechanie stosowania praktyk naruszających ogólne interesy konsumentów, a także ma możliwość przedstawienia istotnego poglądu w sprawie. Ustawa wdrożyła dyrektywę 2020/1828 w sprawie powództw przedstawicielskich wytaczanych w celu ochrony zbiorowych interesów konsumentów.
Nieprawdziwe informacje o pozycji rynkowej spółki, nieinformowanie o ryzykach, nieistniejący crowdfunding pożyczkowy i fikcyjny konkurs – to tylko przykłady zakwestionowanych działań kampanii pożyczkowej „Skarbiec Palikota”. Działania promocyjne były prowadzone głównie w mediach społecznościowych Janusza Palikota – członka zarządu spółki. Prezes UOKiK wydał decyzję, w której nałożył karę na Janusza Palikota – 950 tys. zł oraz zarządzane przez niego Polskie Destylarnie – 239 tys. zł.
Prezes UOKiK Tomasz Chróstny w prowadzonym postępowaniu postawił spółce Polskie Destylarnie 6 zarzutów naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. Ustalił również odpowiedzialność Janusza Palikota, członka zarządu tej spółki, za przyczynienie się do naruszenia prawa.
Wątpliwości dotyczyły kampanii pożyczkowej „Skarbiec Palikota”, w ramach której konsumenci mogli wpłacać pieniądze tytułem udzielenia spółce pożyczki na dalszy jej rozwój. Działania promocyjne były prowadzone głównie w mediach społecznościowych Janusza Palikota – członka zarządu spółki, który osobiście zachęcał do zaangażowania się w inwestycje, organizując m.in. webinary dla potencjalnych inwestorów. Spółka już po 6 tygodniach zaprzestała spłacać odsetki od udzielonych przez konsumentów pożyczek oraz zakończyła kampanię pożyczkową.
W wydanej decyzji Prezes UOKiK uznał za wprowadzające w błąd:
Nieprawdziwe informacje o pozycji rynkowej i osiągnięciach
Aby uwiarygodnić swoją sytuację i zachęcić do wpłat, Polskie Destylarnie na stronie internetowej podawały nieprawdziwe informacje o skali swojej działalności. Firma chwaliła się, że jest „czołowym polskim producentem alkoholu etylowego”, a jej odbiorcami są podmioty z branży farmaceutycznej, koncerny paliwowe, chemiczne oraz kosmetyczne. Twierdzenia te były nieprawdziwe.
Wprowadzające w błąd informacje dotyczyły również potencjalnych zysków z inwestycji. „Na wzroście wartości spółek Janusza skorzystasz również Ty – nawet 50% zysku, jaki Skarbiec Palikota wygeneruje po piątym roku działalności trafi w ręce uczestników projektu”, „Skarbiec Palikota będzie skupiał alkoholowe biznesy Janusza Palikota” – przekonywały materiały reklamowe spółki. Mimo że jedynym pożyczkobiorcą w ramach „Skarbca Palikota” były Polskie Destylarnie, spółka ta sugerowała, że konsumenci będą mogli partycypować w zysku szerszego grona firm. Chwaliła się także większym asortymentem alkoholi niż faktycznie produkowała oraz wyróżnieniami i medalami, które zostały przyznane innym podmiotom.
Nieprawdziwe informacje dotyczyły także danych finansowych. „Mieliśmy 56 milionów w roku 2022, planujemy 140 w 2023” – tak Janusz Palikot informował podczas jednego z webinarów o obrotach, które miał generować organizowany przez niego projekt. Sugerował, że są to dane finansowe pożyczkobiorcy kampanii „Skarbiec Palikota”. Tymczasem, jak ustalił UOKiK w toku postępowania, obrót Polskich Destylarni wyniósł w 2022 roku – 0 zł.
Nieistniejący crowdfunding pożyczkowy
Polskie Destylarnie reklamując kampanię pożyczkową „Skarbiec Palikota” opisywały ją jako „finansowanie społecznościowe” oraz „crowdfunding pożyczkowy”. Materiały podkreślały doświadczenia oraz sukcesy Janusza Palikota w gromadzeniu kapitału tą drogą: „Mistrz finansowania społecznościowego Ponad 140 milionów złotych – to kwota, którą Janusz Palikot i kierowanego przez niego spółki i skupionych wokół niego menadżerów, pozyskał dzięki różnego rodzaju projektom finansowania społecznościowego”. W rzeczywistości firma wprowadzała w błąd, ponieważ do zbiórki pieniędzy w ramach „Skarbca Palikota” nie miała zastosowania tzw. ustawa crowdfundingowa. Taka informacja nie występowała jednak w żadnym materiale reklamowym – znalazła się jedynie w końcowej części Karty Projektu w dziale Zastrzeżenia. Konsumenci zawierając umowy pożyczki w ramach kampanii „Skarbiec Palikota” nie brali udziału w crowdfundingu w rozumieniu tej ustawy, zbiórka nie spełniała bowiem warunków w niej określonych. W konsekwencji, konsument w związku z powierzeniem spółce pieniędzy nie był objęty ustawową ochroną.
Zgodnie z przepisami, zbiórka crowdfundingowa jest nadzorowana przez KNF. Taka działalność podlega wymogom przewidzianym dla tradycyjnych instytucji rynku kapitałowego. Organizator musi mieć m.in. własny kapitał i zapewnić odpowiedni standard ochrony środków inwestorów. Pożyczka po ustalonym czasie jest oddawana konsumentowi z odsetkami.
Pieniądze od konsumentów wydawane na pokrycie długów
Na nowe aktywa i prawa pożyczkobiorcy, na określone cele związane ze współfinansowaniem działalności operacyjnej Polskich Destylarni – taki miał być zasadniczy cel wydatkowania pożyczek konsumentów. Tymczasem, pieniądze nie były wydatkowane w sposób sugerowany w umowie. W rzeczywistości Polskie Destylarnie – wbrew pierwotnym deklaracjom – rolowały swoje długi, kierując znaczne środki do podmiotów powiązanych z Januszem Palikotem.
Nieinformowanie o ryzykach oraz eksponowanie wyłącznie korzyści z inwestycji
Prezes UOKiK zakwestionował eksponowanie w materiałach reklamowych korzyści, a pomijanie informacji o ryzyku inwestycyjnym, którym może być utrata nawet wszystkich pożyczonych pieniędzy. Komunikaty sugerowały gwarancję zysku i bezpieczeństwo powierzonych środków – na przykład: „Inwestujesz, zarabiasz, chronisz swoje pieniądze przed inflacją, a jednocześnie pomagasz umiędzynarodowić naszą firmę”. Model biznesowy Polskich Destylarni nie dawał konsumentom żadnej pewności i gwarancji wypłaty zysku. Zgodnie z umową, to spółka Janusza Palikota była jedynym dysponentem pieniędzy i sama decydowała na co je przeznaczy. Nie oferowano konsumentom w zamian żadnego realnego zabezpieczenia pożyczonych pieniędzy.
Fikcyjny konkurs
Wycieczki do Nowego Jorku, Paryża, Marrakeszu oraz pobyt w posiadłości Janusza Palikota i luksusowy samochód Rolls-Royce Ghost – taka pula nagród czekała na osoby, które pożyczą pieniądze Polskim Destylarniom i zgłoszą nowe nazwy dla produktów alkoholowych spółki. Była to główna treść materiałów reklamowych. Tymczasem zwycięzcy konkursu nie zostali wyłonieni, a żadna z nagród nie została przyznana.
Kary finansowe
Prezes UOKiK nałożył kary finansowe na Polskie Destylarnie za wprowadzanie konsumentów w błąd – 239 tys. zł oraz na Janusza Palikota – członka zarządu spółki – 950 tys. zł, ponieważ umyślnie dopuścił do naruszenia praw konsumentów. Decyzja nie jest prawomocna i zarówno spółka, jak i jej menadżer, mogą odwołać się od niej do sądu.
Ta strona korzysta z plików cookie, które pomagają jej funkcjonować i śledzić sposób interakcji z nią, dzięki czemu możemy zapewnić lepszą i spersonalizowaną obsługę. Będziemy używać plików cookie tylko wtedy, gdy wyrazisz na to zgodę, klikając przycisk Akceptuj pliki cookies. Możesz również zarządzać indywidualnymi preferencjami dotyczącymi plików cookie klikając w przycisk Preferencje.
Ta strona korzysta z plików cookie, aby poprawić Twoje wrażenia podczas przeglądania witryny. Z tych plików cookie, które są sklasyfikowane jako niezbędne, są przechowywane w przeglądarce, ponieważ są niezbędne do działania podstawowych funkcji strony internetowej.
Używamy również plików cookie stron trzecich, które pomagają nam analizować i zrozumieć, w jaki sposób korzystasz z tej witryny, przechowywać preferencje użytkownika i dostarczać im treści i reklamy, które są dla Ciebie istotne. Te pliki cookie będą przechowywane w Twojej przeglądarce tylko za Twoją zgodą. Możesz również zrezygnować z tych plików cookie, ale rezygnacja z niektórych z tych plików cookie może mieć wpływ na wygodę przeglądania.
Niezbędne pliki cookie są absolutnie niezbędne do prawidłowego funkcjonowania witryny. Te pliki cookie zapewniają anonimowe działanie podstawowych funkcji i zabezpieczeń witryny.
Funkcjonalne pliki cookie pomagają wykonywać określone funkcje, takie jak udostępnianie zawartości witryny na platformach mediów społecznościowych, zbieranie informacji zwrotnych i inne funkcje stron trzecich.
Wydajnościowe pliki cookie służą do zrozumienia i analizy kluczowych wskaźników wydajności witryny, co pomaga zapewnić lepsze wrażenia użytkownika dla odwiedzających.
Analityczne pliki cookie służą do zrozumienia, w jaki sposób odwiedzający wchodzą w interakcję ze stroną internetową. Te pliki cookie pomagają dostarczać informacje o wskaźnikach liczby odwiedzających, współczynniku odrzuceń, źródle ruchu itp.
Cookie
Duration
Description
_ga
1 rok 1 miesiąc 4 dni
Plik cookie _ga, instalowany przez Google Analytics, oblicza dane dotyczące odwiedzających, sesji i kampanii, a także śledzi korzystanie z witryny na potrzeby raportu analitycznego witryny. Plik cookie przechowuje informacje anonimowo i przypisuje losowo wygenerowany numer w celu rozpoznania unikalnych gości.
_gat_gtag_UA_*
1 minuta
Google Analytics ustawia ten plik cookie w celu przechowywania unikalnego identyfikatora użytkownika.
_gid
1 dzień
Zainstalowany przez Google Analytics plik cookie _gid przechowuje informacje o tym, w jaki sposób odwiedzający korzystają ze strony internetowej, jednocześnie tworząc raport analityczny na temat wydajności witryny. Niektóre gromadzone dane obejmują liczbę odwiedzających, ich źródło oraz strony, które odwiedzają anonimowo.
_koko_analytics_pages_viewed
6 godzin
Wtyczka Koko Analytics ustawia ten plik cookie w celu przechowywania unikalnego identyfikatora użytkownika.
