Trybunał potwierdził interpretację przepisów dwóch dyrektyw 2008/48/WE i 93/13/EWG, przyjętą przez UOKiK i Polskę w stanowisku przedstawionym w ramach postępowania. Uznał tym samym, że przepisy krajowe mogą przewidywać maksymalne pułapy kosztów kredytu, a postanowienia umowy, ustanawiające koszty nieprzekraczające takich pułapów, nie są wyłączone z kontroli ich nieuczciwego charakteru.
Sprawa C 779/18 dotyczy wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie umów o kredyt konsumencki. Wniosek złożył Sąd Rejonowy w Siemianowicach Śląskich, postanowieniem z 9 listopada 2018 r., które wpłynęło do Trybunału 12 grudnia 2018 r., w postępowaniu Mikrokasa S.A., Revenue Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty, przeciwko XO.
1) Czy przepisy dyrektywy 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. (Dz.U. L 2008 nr 133, ze zm.) w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG, zwłaszcza art. 3 pkt g), art. 10 ust. 1 i art. 22 ust. 1, należy interpretować w ten sposób, iż stoją one na przeszkodzie takiemu wyodrębnieniu tzw. „pozaodsetkowych kosztów kredytu”, ustalanych ryczałtowo według ustawowego wzoru obliczeniowego opisanego w art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim (ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim Dz.U.2018.993 j.t.), z tzw. „całkowitego kosztu kredytu [Or. 2] ponoszonego przez konsumenta”, określonego we wspomnianej wyżej dyrektywie, w sposób pozwalający na ukrycie przed konsumentem rzeczywistych pozaodsetkowych kosztów kredytu ponoszonych przez przedsiębiorcę.
2) Czy przepisy dyrektywy 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. (Dz.U. L 1993 nr 95, s. 29, ze zm.) w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, zwłaszcza art. 1 ust. 2, art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1, należy interpretować w ten sposób, iż stoją one na przeszkodzie kontroli warunków umów o kredyt konsumencki pod kątem przesłanek opisanych w art. 3 wskazanej dyrektywy, w części obejmującej tzw. pozaodsetkowe koszty kredytu, których kryteria ustalenia określone są w przepisie art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim (ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim Dz.U.2018.993 j.t.).
Zdaniem TSUE, dyrektywa 2008/48/WE nie zawiera pojęcia „pozaodsetkowych kosztów kredytu”, ani nie obejmuje kwestii ograniczania kosztów kredytu czy podziału tych kosztów między przedsiębiorcę a konsumenta. Ponadto polskie przepisy dotyczące pozaodsetkowych kosztów kredytu nie przewidują informowania konsumenta o takich kosztach, ani metodzie ich obliczania. W efekcie TSUE podzielił zdanie UOKiK, że przepisy owej dyrektywy nie stoją na przeszkodzie krajowym regulacjom ustalającym maksymalne koszty pozaodsetkowe, o ile te nie wprowadzają dodatkowych obowiązków informacyjnych ponad te, które określono w dyrektywie.
W odniesieniu do drugiego pytania TSUE przypomniał, że z zakresu zastosowania dyrektywy 93/13/EWG wyłączone są przepisy odzwierciedlające bezwzględnie obowiązujące przepisy ustawowe lub wykonawcze. Zwrócił uwagę, że przywołany w pytaniu art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim nie wydaje się tego typu przepisem, gdyż sam w sobie nie określa praw i obowiązków stron umowy, natomiast poprzestaje na ograniczeniu ich swobody ustalania pozaodsetkowych kosztów kredytu powyżej pewnego poziomu. Nie stoi też na przeszkodzie temu, aby sąd zbadał, czy warunek umowny jest nieuczciwy, nawet jeśli przewidziane w umowie koszty nie przekraczają ustawowego limitu. W efekcie należy przyjąć, że warunki umowy przewidujące pozaodsetkowe koszty nieprzekraczające ustawowego limitu mogą być badane pod kątem ich nieuczciwego charakteru.
