Działania UOKiK ws. wakacji kredytowych – banki reagują

Posted on Categories:CHF, Kredyty hipoteczne, Kredyty konsumenckie

Działania Prezesa UOKiK w związku z udzielaniem przez banki wakacji kredytowych przynoszą pierwsze efekty. Dwa banki pozytywnie odpowiedziały na wątpliwości UOKiK.

Prezes UOKiK Tomasz Chróstny od 9 kwietnia 2020 r. prowadzi postępowanie wyjaśniające ws. warunków, na jakich banki oferują konsumentom tzw. wakacje kredytowe. Najważniejsze wnioski zostały przedstawione w stanowisku Prezesa UOKiK, dostępnym na stronie www.finanse.uokik.gov.pl.

Santander Bank Polska i Bank BNP Paribas w trakcie postępowania prowadzonego przez Prezesa Urzędu zadeklarowały, że nie będą interpretować aneksu jako potwierdzenia uznania zadłużenia przez kredytobiorcę W przypadku Santandera wycofanie się z tego typu działań po dialogu z UOKiK dotyczy aneksów już zawartych, zaś w nowo zawieranych aneksach postanowienia usunięto. Z kolei BNP Paribas wydał oświadczenie dotyczące interpretacji aneksów już zawartych oraz doprecyzował treść nowych porozumień.
Przypomnijmy, że możliwość uznania aneksu dotyczącego wakacji kredytowych za potwierdzenie wysokości salda kredytu (jednostronnie ustalanej przez bank) budziła największe wątpliwości Prezesa UOKiK Tomasza Chróstnego.
– Postanowienia odnoszące się do uznania wysokości zadłużenia same w sobie nie mają związku z odroczeniem spłaty rat ze względu na trudności ekonomiczne gospodarstw domowych wywołane przez koronawirusa. Cieszę się, że Santander Bank Polska i BNP Paribas pozytywnie i szybko zareagowały na wątpliwości UOKiK oraz na mój apel o poczucie odpowiedzialności sektora w obliczu trudnego położenia kredytobiorców. Banki usunęły również skutki takich postanowień. Urząd jednak w toku prowadzonego postępowania wyjaśniającego nadal będzie sprawdzał zakres informacji udzielanych przez banki osobom, które chcą skorzystać z wakacji kredytowych, jak i warunki odstąpienia od aneksu – powiedział Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK.
Dołączamy oświadczenia banków: Santander Bank Polska i BNP Paribas.

Wyrok dotyczący reklamacji składanych przez frankowiczów

Posted on Categories:CHF, Kredyty hipoteczne

7 stycznia 2020 r. Sąd Okręgowy w Warszawie przyznał rację UOKiK i oddalił odwołanie Banku Millennium w sprawie stwierdzenia praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.
Sprawa dotyczy przekazywania klientom nieprawdziwych informacji o skutkach wpisania klauzul umownych do rejestru postanowień niedozwolonych przez Bank Millennium Spółka Akcyjna z/s w Warszawie w latach 2015-2016. UOKiK uznał, że bank naruszał w ten sposób zbiorowe interesy konsumentów i nałożył karę w wysokości ponad 20 mln zł (decyzja Prezesa UOKiK nr DOIK-12/2017 z 29 grudnia 2017 r.). Bank odwołał się do sądu.
Sąd Okręgowy w Warszawie XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów rozpatrzył odwołanie Banku Millennium podczas rozprawy 11 grudnia 2019 r. i w wyroku ogłoszonym 7 stycznia 2020 r. je oddalił (XVII AmA 14/18). Zdaniem Sądu, Prezes UOKiK prawidłowo przyjął, że doszło do naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. Sąd zaznaczył ponadto, że naruszenia nie ocenia się pod kątem faktycznej liczby konsumentów dotkniętych praktyką przedsiębiorcy, ale pod kątem potencjalnej liczby konsumentów, którzy mogli być nią dotknięci.
Zdaniem Sądu, bank świadomie informował konsumentów, że wyrok Sądu Apelacyjnego (sygn. akt VI Aca 420/11), na który klienci powoływali się w pismach do banku ws. niedozwolonych klauzul w umowach kredytu hipotecznego, nie ma zastosowania w ich indywidualnej sytuacji, licząc na to, że nie będą oni kwestionować zapisów umowy kredytu i zaniechają dalszego dochodzenia swoich praw.
Sąd wskazał również, że kara pieniężna nałożona na bank jest w odpowiedniej wysokości. Jego zdaniem nie zaistniały rozbieżności interpretacyjne uzasadniające uchylenie kary, a naruszenie dotyczyło istotnych dla konsumentów spraw związanych z kwestiami majątkowymi.

Stanowisko Prezesa UOKiK ws. Dziubak vs Raiffeisen Bank International AG

Posted on Categories:CHF, Kredyty hipoteczne

Stanowisko Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 3 października 2019 r. w sprawie C-260/18 (Dziubak vs Raiffeisen Bank International AG) i jego skutków dla umów zawieranych w obrocie konsumenckim.
Poniżej zamieszczony jest skan z pełną treścią Stanowiska Prezesa UOKiK w formacie PDF.
 

Uzupełnienie istotnego poglądu ws. UNWW

Posted on Categories:CHF, Kredyty hipoteczne
ilustracja do komunikatu

Uzupełnienie generalnego istotnego poglądu prezesa UOKiK ws. klauzul odnoszących się do ubezpieczenia niskiego wkładu własnego (UNWW) z 17 grudnia 2018 roku.

Trzeci ogólny istotny pogląd Prezesa UOKiK (link do publikacji), dotyczący klauzul odnoszących się do ubezpieczenia niskiego wkładu własnego (UNWW), uzupełniono o rozdział odnoszący się do obciążania konsumentów opłatą z tytułu zwrotu kosztów pierwszej składki ubezpieczenia niskiego wkładu własnego (s. 10).
Prezes UOKiK wskazuje, że postanowienie umowne dotyczące ubezpieczenia niskiego wkładu własnego należy oceniać całościowo, tzn. z uwzględnieniem wszystkich jego części, gdyż abuzywny charakter któregokolwiek z elementów składowych wpływa na niedozwolony charakter całego postanowienia.
Fakt zamieszczenia w treści postanowienia kwoty, którą konsument zostaje obciążony przez bank w przypadku zwrotu kosztów pierwszej składki tego ubezpieczenia, nie może – w ocenie Prezesa UOKiK–prowadzić do odmiennej oceny przedmiotowego postanowienia co do jego abuzywności.

Trzeci ogólny istotny pogląd Prezesa UOKiK ws. klauzul dotyczących ubezpieczenia niskiego wkładu własnego

Posted on Categories:CHF, Kredyty hipoteczne
Decyzja Prezesa UOKiK
istotny pogląd Prezesa UOKiKZnamy stanowisko Prezesa UOKiK ws. klauzul odnoszących się do ubezpieczenia niskiego wkładu własnego (UNWW), zamieszczanych w umowach kredytowych. W ocenie Urzędu, naruszeniem dobrych obyczajów i rażącym naruszeniem interesów konsumentów jest tworzenie przez przedsiębiorców postanowień umownych, które są niedookreślone, nieprecyzyjne i tworzą pozory ochrony ubezpieczeniowej, obciążając przy tym wszystkimi kosztami konsumentów ustalanymi w nietransparentny sposób.
W ocenie Prezesa UOKiK, stosowane przez banki klauzule UNWW należy oceniać w kontekście naruszenia art. 3851 § 1 Kodeksu cywilnego, to jest pod kątem przesłanek związanych z możliwym stwierdzeniem ich niedozwolonego charakteru. Wobec tego składki naliczone i pobrane dotychczas przez banki od konsumentów mogą być nienależne.
Na treść postanowień dotyczących UNWW, zawartych we wzorcach umownych opracowanych przez banki, konsumenci nie mieli żadnego wpływu. W praktyce mogli albo podpisać umowę w brzmieniu zaproponowanym przez banki, albo odstąpić od zawarcia umowy kredytu hipotecznego.
Ubezpieczenie niskiego wkładu własnego, jako zabezpieczenie spłaty kredytu, samo w sobie nie jest niedozwolone, jednak sprzeczne z dobrymi obyczajami jest takie ukształtowanie postanowień dotyczących UNWW, które:

  • obciążają konsumentów kosztami ubezpieczenia i nie określają, kto jest beneficjentem ochrony ubezpieczeniowej,
  • nie pozwalają konsumentom ustalić ich praw i obowiązków wynikających z umowy ubezpieczenia,
  • nie określają wysokości, sposobu i zasad kształtowania się należnej opłaty, którą konsumenci muszą ponieść z tytułu ubezpieczenia niskiego wkładu własnego,
  • zobowiązują konsumentów do pokrycia kosztów składki ubezpieczeniowej, nawet wówczas gdy w trakcie trwania ochrony ubezpieczeniowej spłaciliby część kredytu objętą ubezpieczeniem,
  • nie określają maksymalnego okresu trwania ubezpieczenia.

Bancassurance a ubezpieczenie niskiego wkładu własnego
Czym jest bancassurance? To współpraca banków z ubezpieczycielami, polegająca m.in. na zawieraniu przez banki umów ubezpieczenia powiązanych z produktem bankowym, w przypadku których klient banku (na podstawie odrębnej umowy) zobowiązany jest pokryć koszty ochrony ubezpieczeniowej banku. W ramach współpracy banku z ubezpieczycielem, ten pierwszy często otrzymuje prowizje za zawarciem umowy ubezpieczenia przez klienta przystąpieniem do niej.
Na mocy klauzul UNWW kredytobiorca obciążany jest obowiązkiem zwrotu bankowi opłaty z tytułu ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, który nie został wniesiony przez kredytobiorcę przy zawarciu umowy.

 

mBank przegrał z frankowiczami

Posted on Categories:CHF, Kredyty hipoteczne
Klienci mBanku wygrali przed Sądem Okręgowym w Łodzi sprawę o zwrot prawie 62 tys. zł nadpłaty nienależnie pobranych rat kredytu hipotecznego indeksowanego we frankach szwajcarskich. Sąd wziął pod uwagę pierwszy wydany przez prezesa UOKiK w indywidualnej sprawie istotny pogląd. Sąd odwoławczy zmienił wyrok sądu I instancji, który to we wrześniu 2017 r. uznał, że bank nie musi zwracać pieniędzy.
Sprawa dotyczyła kredytu hipotecznego w wysokości 360 tys. zł indeksowanego we frankach szwajcarskich, zaciągniętego w mBanku. Klienci zwrócili uwagę na abuzywne klauzule przeliczenia walutowego przy spłacie kredytu, dlatego domagali się od banku zwrotu różnicy między sumami rat wpłaconymi do banku a kwotą, która powinna być należna bankowi, w sytuacji gdy klauzule byłyby wyeliminowane z umowy. Klienci zakwestionowali także klauzule indeksacyjne i zmiennego oprocentowania.
Sąd Okręgowy uznał argument powodów, że nie byli w stanie zidentyfikować kursów walut wykorzystywanych przez bank do obliczenia wysokości rat, gdyż naliczane były według tabeli kursowej, której sposób ułożenia był powodom nieznany – brakowało parametrów i algorytmów, w jaki sposób bank obliczał te kwoty.
W uzasadnieniu wyroku Sąd potwierdził również, że mBank przeliczał kurs walutowy w sposób korzystny dla siebie. Jednocześnie zróżnicowanie między kursem kupna a kursem sprzedaży, stosowanym dla określenia wysokości kapitału kredytu, a następnie wysokości spłaty, należy uznać za sprzeczne z dobrymi obyczajami i narażające interesy konsumenta.
Co ważne, na wyrok Sądu Okręgowego wpływ miał pierwszy wydany indywidualnie przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów istotny pogląd w sprawie (IPwS).

Generalny istotny pogląd prezesa UOKiK ws. dotyczącej przesłanek zmiany oprocentowania

Posted on Categories:CHF, Kredyty hipoteczne
Decyzja Prezesa UOKiK
Prezes UOKiK od 2016 r. wydaje istotne poglądy w sprawach (IPwS), w których toczą się postępowania sądowe. W większości przypadków dotyczyły on sporów konsumentów z bankami w zakresie wykonywania przez banki umów pożyczek i kredytów hipotecznych denominowanych bądź indeksowanych do walut obcych. Ostatni IPwS dotyczy stosowanych przez przedsiębiorców klauzul odnoszących się do przesłanek zmiany oprocentowania w umowach kredytów hipotecznych i konsumenckich.
Zdaniem Prezesa UOKiK, za niedozwolone postanowienia umowne, o których mowa w art. 385(1) § 1 kodeksu cywilnego należy uznać takie, które umożliwiają przedsiębiorcy arbitralne podejmowanie decyzji w tak istotnych kwestiach, jak zmiana wysokości oprocentowania kredytu.
Tak ukształtowane postanowienia powodują, że powstaje ryzyko, że banki będą zabezpieczać jedynie własny interes ekonomiczny, pozostawiając konsumentów przez lata w niepewności co do wysokości swoich zobowiązań.
Stanowisko Prezesa UOKiK dotyczące klauzul określających przesłanki zmiany oprocentowania w umowach kredytowych
Sformułowanie przesłanek zmiany oprocentowania w sposób ogólny lub blankietowy uniemożliwia konsumentom zweryfikowanie zasadności wprowadzania przez banki zmian wysokości oprocentowania. W takiej sytuacji ciężar finansowy zawartej umowy i ryzyko, jakie związane jest z charakterem umowy kredytu o zmiennym oprocentowaniu, przerzucone zostaje w całości na konsumentów, prowadząc do nieuzasadnionego uprzywilejowania pozycji banków względem nich. Możliwość zmiany przez banki oprocentowania kredytu w sposób niepoddający się kontroli konsumentów może znacząco niekorzystnie wpływać na ich sytuację finansową i jednocześnie przysparzać bankom niczym nieuzasadnionych korzyści z tego tytułu. W poglądzie przytoczone zostały fragmenty uzasadnień wyroków, na podstawie których postanowienia, którymi banki posługiwały się w obrocie z konsumentami zostały wpisane do rejestru klauzul abuzywnych.
W załączonym poniżej IPwS znajdują się również przykładowe klauzule określające przesłanki zmiany oprocentowania, które Prezes UOKiK ocenił jako abuzywne.

Stanowisko prezesa UOKiK dotyczące klauzul waloryzacyjnych zamieszczanych w umowach bankowych

Posted on Categories:CHF, Kredyty hipoteczne
Od 2016 r. Prezes UOKiK wspiera konsumentów w ich sporach z bankami, wydając istotne dla tych spraw poglądy.  Do dziś Prezes UOKiK przedstawił setki tego rodzaju stanowisk, z czego zdecydowana większość dotyczyła problematyki wykonywania przez banki umów pożyczek oraz kredytów hipotecznych denominowanych bądź indeksowanych do walut obcych.
Analiza spraw, w których Prezes UOKiK dotychczas był proszony o przedstawienie swojego poglądu wskazuje, że oś toczących się sporów stanowią wykorzystywane przez banki klauzule przeliczeniowe, umożliwiające bankom indeksowanie oraz denominowanie kredytów i pożyczek do walut obcych. Mając na względzie skalę i społeczne skutki omawianego zjawiska, Prezes UOKiK wydał stanowisko podsumowujące i omawiające problematykę klauzul waloryzacyjnych zamieszczanych w umowach bankowych.
W ocenie Prezesa UOKiK, stosowane przez banki klauzule przeliczeniowe spełniają przesłanki uznania ich za niedozwolone postanowienia umowne. Co istotne, weryfikacja abuzywności tych klauzul powinna być prowadzona na dzień zawarcia umowy.
Skutkiem uznania kwestionowanych postanowień za niedozwolone jest ich bezskuteczność w stosunku do kredytobiorców oraz pożyczkobiorców od chwili zawarcia umowy. Jednocześnie, zdaniem Prezesa UOKiK, niemożliwe jest zapełnienie tak powstałej w umowie „luki” przepisami dyspozytywnymi. W konsekwencji, uznanie klauzul waloryzacyjnych za niedozwolone może w okolicznościach konkretnej sprawy wpływać również na ważność samej umowy kredytu, czy pożyczki. Jednakże, w ocenie Prezesa UOKiK, sądy powinny uwzględnić ten skutek, o ile konsumenci w pełni akceptują tego rodzaju rozwiązanie oraz są przygotowani na wszelkie jego konsekwencje.

Stowarzyszenie Stop Bankowemu Bezprawiu zaprasza konsumentów rynku finansowego na bezpłatne konferencje i indywidualne porady prawne

Posted on Categories:CHF, Kredyty hipoteczne
Stowarzyszenie Stop Bankowemu Bezprawiu zaprasza konsumentów rynku finansowego na bezpłatne konferencje oraz indywidualne porady prawne. Przedsięwzięcie jest skierowane w szczególności do osób posiadających tzw. kredyty walutowe (indeksowane, denominowane, waloryzowane), polisolokaty oraz obligacje GetBack.
Od 6 października do 24 listopada 2018 r. odbędzie się 10 otwartych konferencji w Warszawie, Lublinie, Białymstoku, Krakowie, Katowicach, Poznaniu, Gorzowie Wielkopolskim, Szczecinie, Gdańsku i Wrocławiu.
Poruszone zostaną tematy dotyczące m.in.:
* dochodzenia roszczeń konsumentów w przypadku misselingu,
* odzyskania opłat pobranych przy likwidacji polisolokat,
* klauzul abuzywnych występujących w umowach,
* obrony przed nakazem zapłaty lub bezprawnym bankowym tytułem egzekucyjnym.
Spotkania prowadzone będą przez doświadczonych pełnomocników procesowych. Ponadto uczestnicy będą mogli zapisać się na indywidualne porady prawne.
Rejestracja odbywa się poprzez stronę informacyjną projektu https://projekt.bankowebezprawie.pl/
Liczba miejsc jest ograniczona.
Projekt jest finansowany ze środków Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Celem projektu jest zwiększenie świadomości konsumentów odnośnie do przysługujących im praw oraz umożliwienie uzyskania bezpłatnej porady prawnej w zakresie indywidualnej sprawy. Przedsięwzięcie może być istotnym wsparciem dla ok. 2 mln osób posiadających tzw. kredyty walutowe oraz blisko 3 mln posiadaczy polisolokat i obligacji korporacyjnych (w tym GetBack).

Orzeczenie SN ― wsparcie dla konsumentów w walce sądowej z instytucjami finansowymi stosującymi nieuczciwe postanowienia umowne

Posted on Categories:CHF, Kredyty hipoteczne
Sąd Najwyższy orzekł, że oceny abuzywności klauzuli dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy. Co to oznacza dla konsumentów? Przede wszystkim dzięki temu łatwiej im będzie przed sądem dochodzić swoich roszczeń, zwłaszcza w sprawach dotyczących kredytów i pożyczek odnoszących się do CHF oraz ubezpieczeń z ufk.
Sąd Najwyższy w uchwale III CzP 29/1 z 20 czerwca 2018 r., wydanej na wniosek Rzecznika Finansowego, uznał, że oceny, czy postanowienie umowne jest niedozwolone (art. 385[1] § 1 k.c.), dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy.
Powyższe stanowisko Sadu Najwyższego jest zbieżne ze stanowiskiem Prezesa UOKiK, który wskazywał, że abuzywność klauzul umownych, a w konsekwencji braku związania konsumentów tymi postanowieniami powinna być rozpatrywana na chwilę zawarcia umowy.
Uchwała potwierdza ugruntowane w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej stanowisko, że dla oceny niedozwolonego charakteru danego postanowienia umownego bez znaczenia pozostaje sposób jego wykonywania.