Orzeczenie SN ― wsparcie dla konsumentów w walce sądowej z instytucjami finansowymi stosującymi nieuczciwe postanowienia umowne

Posted on Categories:CHF, Kredyty hipoteczne
Sąd Najwyższy orzekł, że oceny abuzywności klauzuli dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy. Co to oznacza dla konsumentów? Przede wszystkim dzięki temu łatwiej im będzie przed sądem dochodzić swoich roszczeń, zwłaszcza w sprawach dotyczących kredytów i pożyczek odnoszących się do CHF oraz ubezpieczeń z ufk.
Sąd Najwyższy w uchwale III CzP 29/1 z 20 czerwca 2018 r., wydanej na wniosek Rzecznika Finansowego, uznał, że oceny, czy postanowienie umowne jest niedozwolone (art. 385[1] § 1 k.c.), dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy.
Powyższe stanowisko Sadu Najwyższego jest zbieżne ze stanowiskiem Prezesa UOKiK, który wskazywał, że abuzywność klauzul umownych, a w konsekwencji braku związania konsumentów tymi postanowieniami powinna być rozpatrywana na chwilę zawarcia umowy.
Uchwała potwierdza ugruntowane w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej stanowisko, że dla oceny niedozwolonego charakteru danego postanowienia umownego bez znaczenia pozostaje sposób jego wykonywania.

Obligacje korporacyjne

Posted on Category:Obligacje
Obligacje korporacyjne są to papiery wartościowe emitowane przez przedsiębiorstwa w celu pozyskania kapitału do prowadzenia działalności. Obligacja stwierdza, że emitent (przedsiębiorca) ma wobec nabywcy (inwestora, obligatariusza) dług. Nabywcy obligacji są uprawnieni do otrzymywania odsetek i zwrotu kapitału w terminie zapadalności obligacji.
Obligacje korporacyjne stanowią inny rodzaj produktu niż obligacje skarbowe emitowane przez Skarb Państwa. Inwestowanie w obligacje skarbowe wiąże się ze stosunkowo niewielkim ryzykiem, dużo mniejszym niż w wypadku obligacji korporacyjnych.
Obligacje korporacyjne zabezpieczone są wypłacalnością emitenta (przedsiębiorstwa). Na rynku oferowane są obligacje niezabezpieczone (większość) oraz obligacje zabezpieczone.
W przypadku obligacji niezabezpieczonych zabezpieczeniem jest jedynie płynność emitenta.
Natomiast obligacje zabezpieczone posiadają dodatkowe źródło spłaty zobowiązań w przypadku utraty płynności przez emitenta. Takim dodatkowym zabezpieczeniem obligacji korporacyjnych są: hipoteka, zastaw rejestrowy, gwarancja, świadczenie na rzecz osoby trzeciej, blokada finansowa czy oświadczenie o poddaniu się egzekucji.
Więcej informacji o obligacjach korporacyjnych znajdą Państwo na stronie Rzecznika Finansowego.
Obligacje oferowane przez spółkę Getback S.A. są obligacjami korporacyjnymi. Można je było kupić bezpośrednio od spółki, ale duża część sprzedaży odbywała się za pośrednictwem banków (np. Idea Bank, również działający pod szyldem Lion’s Bank) i domów maklerskich (np. Polski Dom Maklerski) na co wskazują liczne sygnały wpływające do UOKiK.
Problem z obligacjami emitowanymi przez GetBack polega w pierwszej kolejności na tym, że spółka sprzedała ich o wiele więcej niż pozwalała na to jej kondycja finansowa. W drugiej – na tym, że przy ich sprzedaży mogło dochodzić do nieprawidłowości (w tym missellingu i wprowadzania w błąd).
Bez wątpienia część klientów była świadoma tego, co nabywa. Ale wielu mogło zostać wprowadzonych w błąd m.in. co do charakteru produktu, poziomu ryzyka, istnienia gwarancji, ekskluzywności oferty.

Przykładowo: starsza osoba sporą kwotę uzyskaną ze sprzedaży mieszkania włożyła na lokatę do banku skuszona reklamą o wysokim oprocentowaniu (3%). Po krótkim czasie od otwarcia lokaty skontaktował się z nią przedstawiciel banku (jej „opiekun”), proponując produkt o wyższym oprocentowaniu i równie bezpieczny. Klient nie został poinformowany o ryzyku, a nawet o tym, jaki produkt kupuje. Był przekonany, że chodzi o inny rodzaj lokaty.

Co może zrobić konsument, który nabył obligacje GetBack za pośrednictwem podmiotu rynku finansowego?
Pierwszym krokiem każdego konsumenta, który nabył obligacje za pośrednictwem innych instytucji (banku, domu maklerskiego), powinno być złożenie reklamacji.
By pomóc konsumentom w sporządzaniu reklamacji, przygotowaliśmy:

  • Schemat, który przedstawia działania, jakie mogą podjąć nabywcy obligacji Getback
  • Wzór reklamacji – dla tych,którzy kupili je przy udziale banku, domu maklerskiego lub innego pośrednika. Jeśli w proces sprzedaży był włączony więcej niż jeden pośrednik (np. bank i dom maklerski), należy złożyć reklamację do każdego z tych podmiotów.

Jak napisać reklamację?
Po pobraniu wzoru prosimy najpierw uzupełnić część dotyczącą stanu faktycznego, a następnie opisać, na czym polegało wprowadzenie w błąd. Ten podział należy zachować. Ważne, by reklamacja była dobrze uargumentowana i zindywidualizowana, tzn. szczegółowo opisywała stan faktyczny i odnosiła się do konkretnej, szczególnej sytuacji każdego konsumenta. Do reklamacji należy załączyć wszystko, co potwierdza zawarte w niej tezy (nagrania, szkice, wykresy, emaile, sms-y).
Pomoc w sporządzeniu reklamacji
O pomoc mogą Państwo poprosić następujące instytucje:

  • miejskiego (powiatowego) rzecznika konsumentów w swoim powiecie,
  • organizację konsumencką ― w tym oddziały Federacji Konsumentów,
  • Inspekcję Handlową.

Proszę mieć na uwadze, że nikt nie sporządzi tej reklamacji za Państwa. Tylko Państwo mają wystarczającą wiedzę na temat przebiegu wydarzeń. Natomiast rzecznik lub konsultant Federacji może sprawdzić przygotowaną reklamację.
Co dalej?
W tych sytuacjach, gdy w sprzedaży obligacji brał udział podmiot rynku finansowego (bank, dom maklerski lub inny pośrednik), a reklamacja została przez niego odrzucona, mogą się Państwo zgłosić po pomoc do Rzecznika Finansowego. Proszę mieć na uwadze, że Rzecznik Finansowy może pomóc wyłącznie po wyczerpaniu procedury reklamacyjnej. Nie można też skorzystać z jego pomocy, jeżeli obligacje zostały zakupione bezpośrednio od spółki Getback, ponieważ nie jest ona podmiotem rynku finansowego.
Jeżeli interwencja rzecznika nie odniesie oczekiwanych skutków konsumentom pozostaje drogą sądowa.
Co może zrobić konsument, który nabył obligacje bezpośrednio od spółki GetBack S.A.?
UOKiK na bieżąco analizuje szczególną sytuację tej grupy konsumentów, ale możliwości udzielenia im konkretnej pomocy są bardzo ograniczone. Dlatego staramy się przede wszystkim dostarczyć Państwu informacji o tym, jak przebiega postępowanie układowe i jakie kroki może podjąć konsument.
Radzimy Państwu, by na bieżąco śledzili przebieg postępowania układowego (na stronie internetowej nadzorcy sądowego www.kaczmarekskonieczna.pl, a także na stronie kuratora www.biurosyndyka.pl). W żadnym razie nie należy działać pochopnie, bo od tego, jakie działania Państwo podejmą, może zależeć Państwa sytuacja jako wierzycieli spółki GetBack S.A. w trwającym postępowaniu układowym lub – ewentualnie – przyszłym postępowaniu upadłościowym. Dlatego zachęcamy, by wszelkie podejmowane działania konsultowali Państwo z prawnikami (adwokatami, radcami prawnymi), którzy specjalizują się w prowadzeniu postępowań układowych. Proponujemy też, by utrzymywali Państwo stały kontakt z innymi osobami będącymi w tej samej sytuacji, np. zrzeszając się w stowarzyszeniach, śledząc fora internetowe i dołączając do grup w mediach społecznościowych.
Jakie będą kolejne etapy postępowania układowego?

  1. W najbliższym czasie sędzia – komisarz biorący udział w postępowaniu wyłoży w sekretariacie Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej, Wydział VIII Gospodarczy dla spraw upadłościowych i restrukturyzacyjnych spis wierzytelności.
  2. Konsument powinien zapoznać się ze spisem i sprawdzić informacje dotyczące jego wierzytelności – czy w spisie znalazły się nabyte przez niego obligacje (seria, numer).
  3. Gdyby dane się nie zgadzały (czyli gdyby w spisie nie uwzględniono obligacji nabytych przez konsumenta), wówczas należy złożyć zastrzeżenie do sędziego-komisarza. W takim wypadku wierzytelność może zostać potraktowana jako sporna.
  4. Sędzia-komisarz zwoła zgromadzenie wierzycieli, na którym zostanie zatwierdzony spis wierzytelności (art. 97 Prawa restrukturyzacyjnego). Zgromadzenie wierzycieli głosuje nad układem. Jeśli wierzyciele podejmą uchwałę o przyjęciu układu, sędzia-komisarz postanowieniem stwierdzi jego przyjęcie.
  5. W ciągu tygodnia od przyjęcia układu uczestnicy mogą składać zastrzeżenia przeciwko układowi (art. 164 ust. 3 Pr. res). Następnie Sąd wyznacza rozprawę w celu zatwierdzenia układu, na której zatwierdza lub odmawia zatwierdzenia układu. Informacja o terminie rozprawy może zostać podana na zgromadzeniu wierzycieli lub obwieszczona.
  6. Na postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia układu przysługuje zażalenie. Zażalenie wnosi się w terminie dwóch tygodni (art. 165 ust. 7 Pr.Res).

Zobacz schemat ilustrujący przebieg postępowania.
Jeszcze raz podkreślamy, że sprawa jest rozwojowa. UOKiK w dalszym ciągu prowadzi analizy stanu prawnego i sytuacji faktycznej konsumentów. Prosimy śledzić informacje, które będą pojawiały się na tej stronie. Dokładamy starań, by były dla Państwa pomocne.
Co w sprawie GetBack robi UOKiK?
UOKiK prowadzi postępowania wyjaśniające, w których bada działania GetBack (Departament Ochrony Interesów Konsumentów w Centrali UOKiK) i Idea Banku oraz Polskiego Domu Maklerskiego (Delegatura UOKiK w Bydgoszczy). W tych postępowaniach ustalamy, czy przy sprzedaży obligacji korporacyjnych mogło dojść do nieprawidłowości, a w konsekwencji – do naruszenia zbiorowych interesów konsumentów.
Aktualne informacje o wszczętych postępowaniach właściwych oraz wydanych decyzjach w tym zakresie można znaleźć w Aktualnościach na naszej stronie internetowej.
Mogą Państwo pomóc w zebraniu materiału dowodowego, wypełniając i wysyłając do UOKiK formularz.

Spready walutowe – kolejne postępowania

Posted on Categories:CHF, Kredyty hipoteczne
Prezes UOKiK wszczął postępowania przeciwko Deutsche Bank, Getin Noble Bank i Raiffeisen Bank Polska. Działania urzędu dotyczą uznania za niedozwolone klauzul zawartych we wzorcach umów, regulaminach i aneksach do umów kredytów i pożyczek hipotecznych wyrażonych w walutach obcych. Wątpliwości budzą niejasne zasady ustalania kursów walut.
Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów daje prezesowi UOKiK możliwość wszczynania postępowań o uznanie za niedozwolone postanowień wzorców umów. Do 16 kwietnia 2016 r. to Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów badał abuzywność klauzul.

Działania UOKiK

– Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów sprawdza klauzule zawarte we wzorcach aneksów do umów kredytów i pożyczek hipotecznych wyrażonych w walutach obcych. Działania zostały podjęte po sygnałach otrzymanych od konsumentów.  Sprawdzamy zasady ustalania kursów w 10 bankach – mówi Marek Niechciał, prezes UOKiK. Urząd w lutym i w marcu postawił zarzuty: BGŻ BNP Paribas, BZ WBK oraz Bankowi Millennium. W maju – kolejnym trzem bankom: Deutsche Bankowi, Getin Noble Bankowi i Raiffeisen Bank Polska.

Zarzuty UOKiK

We wszczętych niedawno postępowaniach wątpliwości budzą postanowienia dotyczące sposobu określania wysokości kursów walut obcych obowiązujących w Deutsche Bank, Getin Noble Bank i Raiffeisen Bank Polska. Są one nieprecyzyjne, ustalane dowolnie – np. w oparciu o „kursy średnie międzybankowe” (Raiffeisen Bank Polska), „średni kurs z rynku walutowego (forex)” (Deutsche Bank), czy płatny „serwis Reuters” (Getin Noble Bank, Raiffeisen Bank Polska). Banki odsyłają też konsumentów do tabel, które same sporządzają, jednak nie określają kiedy i ile razy dziennie będą opracowywane i publikowane. W rezultacie, kredytobiorca nie może sam oszacować kursu, po którym bank przeliczy ratę.
Postępowania przeciwko bankom mogą zakończyć się wydaniem decyzji, w której prezes UOKiK może zakazać dalszego wykorzystywania danego postanowienia wzorca umowy. Maksymalna kara może wynieść do 10 proc. obrotu banku. Prezes urzędu może też określić środki usunięcia trwających skutków naruszenia.
Konsumentom przypominamy, że w przypadku problemów z przedsiębiorcami świadczącymi usługi finansowe, mogą liczyć na pomoc Rzecznika Finansowego.
Dodatkowe informacje dla mediów:
Biuro prasowe UOKiK
pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa
Tel. 22 55 60 345
E-mail: biuroprasowe@uokik.gov.pl
Twitter: @UOKiKgovPL

Pliki do pobrania