Klauzule niedozwolone a wyrok TSUE ws. „Dziubak”

Posted on Categories:CHF, Kredyty hipoteczne

Rok temu – 3 października 2019 r. – Trybunał Sprawiedliwości UE wydał wyrok w sprawie C-260/18, tzw. Dziubak, dotyczącej skutków stosowania klauzul niedozwolonych. Wyrok ma znaczenie dla postępowań sądowych i konsumentów, których umowy zawierają klauzule niedozwolone.

Prezes UOKiK wspiera kredytobiorców wszczynając postępowania administracyjne, wydając decyzje i istotne poglądy, co ma wpływ na sytuację setek tysięcy kredytobiorców. Wykaz istotnych poglądów w sprawie dostępny jest na stronie UOKiK.
– Cieszę się, że sądy w większości przypadków pomyślnie orzekają w sprawach kredytów walutowych. Po roku orzeczenia TSUE i po latach prezentowania przez UOKiK takiego samego stanowiska, jakie przedstawił Trybunał, po stronie banków nadal jest wiele kwestii do rozwiązania, choćby ta dotycząca żądania przez nie wynagrodzenie za korzystanie z kapitału oraz odsetek, gdy sąd unieważni umowę o kredyt hipoteczny wyrażony w walucie obcej. Przypominam, że zarówno w polskich, jak i w europejskich regulacjach prawnych nie ma podstaw do wysuwania takich żądań – mówi Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK.
Przypomnijmy, Sąd Okręgowy w Warszawie zgłosił pytanie prejudycjalne w związku z rozstrzyganą sprawą między konsumentami a bankiem Raiffeissen. Spór dotyczył skutków stosowania w umowie o kredyt hipoteczny indeksowany do franka szwajcarskiego niedozwolonych postanowień umownych – z konkretnie sposobu przeliczania salda kredytu z polskich złotych na franka szwajcarskiego.
 
Zobacz stanowisko Prezesa UOKiK ws. Dziubak vs Raiffeisen.

Decyzja Prezesa UOKiK ws. zmiany umów o kredyt hipoteczny

Posted on Categories:CHF, Kredyty hipoteczne

Prezes UOKiK Tomasz Chróstny nałożył ponad 1,2 mln zł kary na Raiffeisen Bank International, który jednostronnie zmienił ważne warunki umów o kredyt hipoteczny indeksowany i denominowany do franka szwajcarskiego. 
Decyzja Prezesa UOKiK Tomasza Chróstnego dotyczy jednostronnej zmiany warunków umów o kredyt hipoteczny indeksowany i denominowany głównie do franka szwajcarskiego przez Raiffeisen Bank International (RBI). W 2016 r. bank wprowadził arbitralnie nowe sposoby wyliczania kursów kupna i sprzedaży walut obcych – odsyłał kredytobiorców do serwisu Reuters, dodając „Indeks Marżowy Banku”. Zdaniem Prezesa UOKiK takie zmiany stanowią praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów.

Kara nałożona na Raiffeisen Bank International wynosi 1 224 498 zł. Bank – po uprawomocnieniu się decyzji – musi poinformować konsumentów o decyzji Prezesa UOKiK i skutkach z tego wynikających.

Przypominamy, że istotne warunki umów na czas oznaczony, przy których istnieje możliwość zadłużenia się konsumentów, mogą zostać zmienione tylko na skutek dobrowolnego porozumienia banku i konsumenta. Jeśli klient nie zgodziłby się na nie, umowa powinna być wykonywana na dotychczasowych zasadach.

Czytaj także
Decyzje Prezesa UOKiK ws. kar dla BNP Paribas, Millennium i Santander Bank
 

Decyzje Prezesa UOKiK ws. kar dla BNP Paribas, Millennium i Santander Bank

Posted on Categories:CHF, Kredyty hipoteczne

Prezes UOKiK Tomasz Chróstny uznał za niedozwolone klauzule dotyczące zasad ustalania kursów walut, na podstawie których naliczane są raty kredytów indeksowanych m.in. do euro i franka szwajcarskiego. Nałożył na banki kary finansowe w wysokości: 26,6 mln zł dla BNP Paribas, 10,5 mln zł dla Millennium oraz 23,6 mln zł dla Santander Bank, a ponadto zakazał stosowania zakwestionowanych klauzul.
Prezes UOKiK Tomasz Chróstny wydał trzy decyzje, w których zakwestionował postanowienia zawarte w aneksach do umów kredytowych nieprecyzyjnie określające zasady ustalania kursów walut obcych, w oparciu o które banki przeliczają raty kredytów. W efekcie funkcjonujących zapisów, banki mają możliwość subiektywnego kształtowania kursów walutowych, stanowiących podstawę ustalania wysokości rat płaconych przez kredytobiorców. Podstawą do zajęcia się sprawą były sygnały od konsumentów. Decyzje dotyczą banków: BNP Paribas, Millennium, Santander Bank Polska.
Prezes UOKiK - Tomasz Chróstny– Stosowane przez banki kryteria dotyczące ustalania tzw. spreadu rażąco naruszają interesy konsumentów. Kredytobiorcy nie mają możliwości sprawdzenia, w jaki sposób banki wpływają na kursy walut publikowane w ich tabelach i w efekcie, czy nie naliczają im zbyt wysokich rat kredytu. Banki poprzez zapisy klauzul niedozwolonych zapewniły sobie możliwość subiektywnego ustalania wysokości kursów walutowych, w efekcie czego konsumenci mogli płacić zawyżone raty kredytów. Jest to sytuacja niedopuszczalna. Zasady ustalania zobowiązań finansowych muszą być uczciwe, przejrzyste i weryfikowalne przez konsumentów – mówi Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK.
Decyzje Prezesa UOKiK
Za stosowanie klauzul niedozwolonych Prezes UOKiK Tomasz Chróstny nałożył następujące kary:

Po uprawomocnieniu się decyzji banki mają również powiadomić o nich konsumentów i poinformować ich, że zakwestionowane postanowienia jako niedozwolone nie są wiążące dla konsumentów i należy je traktować tak, jakby w ogóle ich nie było w aneksie do umowy. Ułatwi to również konsumentom dochodzenie roszczeń.
Decyzje nie są prawomocne. Banki mogą odwołać się do sądu.
Decyzja UOKiK

Wakacje kredytowe dla konsumentów

Posted on Categories:CHF, Kredyty hipoteczne, Kredyty konsumenckie

Konsumenci, którzy stracili pracę lub inne główne źródło dochodu będą mogli bez dodatkowych opłat zawiesić na trzy miesiące spłatę kredytu konsumenckiego i kredytu hipotecznego. Trzymiesięczne wakacje kredytowe to propozycja projektu Rady Ministrów do tzw. tarczy antykryzysowej, która powstała przy udziale UOKiK. Projekt trafił do Sejmu.
– Jest to szczególnie istotna pomoc dla konsumentów i ich gospodarstw domowych w sytuacji utraty pracy lub głównego źródła dochodów – powiedział Tomasz Chróstny, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Zobacz, jak działają wakacje kredytowe.

Sprawdź, jakie korzyści przyniesie zawieszenie spłaty kredytu konsumenckiego.

W przypadku zawieszenia spłaty kredytu hipotecznego korzyści finansowe będą również odczuwalne.

Projekt tarczy antykryzysowej przewiduje proste i przejrzyste zasady udzielania wakacji kredytowych, w tym:

  • będą z nich mogli korzystać ci, którzy po 13 marca 2020 r. stracili pracę lub inne główne źródła dochodu
  • o czasie ich trwania decyduje konsument (maks. trzy miesiące)
  • brak odsetek za czas zawieszenia kredytu
  • jeśli konsument ma kilka kredytów w jednym banku – zawiesić może tylko jeden z nich.

Działania UOKiK ws. wakacji kredytowych – banki reagują

Posted on Categories:CHF, Kredyty hipoteczne, Kredyty konsumenckie

Działania Prezesa UOKiK w związku z udzielaniem przez banki wakacji kredytowych przynoszą pierwsze efekty. Dwa banki pozytywnie odpowiedziały na wątpliwości UOKiK.

Prezes UOKiK Tomasz Chróstny od 9 kwietnia 2020 r. prowadzi postępowanie wyjaśniające ws. warunków, na jakich banki oferują konsumentom tzw. wakacje kredytowe. Najważniejsze wnioski zostały przedstawione w stanowisku Prezesa UOKiK, dostępnym na stronie www.finanse.uokik.gov.pl.

Santander Bank Polska i Bank BNP Paribas w trakcie postępowania prowadzonego przez Prezesa Urzędu zadeklarowały, że nie będą interpretować aneksu jako potwierdzenia uznania zadłużenia przez kredytobiorcę W przypadku Santandera wycofanie się z tego typu działań po dialogu z UOKiK dotyczy aneksów już zawartych, zaś w nowo zawieranych aneksach postanowienia usunięto. Z kolei BNP Paribas wydał oświadczenie dotyczące interpretacji aneksów już zawartych oraz doprecyzował treść nowych porozumień.
Przypomnijmy, że możliwość uznania aneksu dotyczącego wakacji kredytowych za potwierdzenie wysokości salda kredytu (jednostronnie ustalanej przez bank) budziła największe wątpliwości Prezesa UOKiK Tomasza Chróstnego.
– Postanowienia odnoszące się do uznania wysokości zadłużenia same w sobie nie mają związku z odroczeniem spłaty rat ze względu na trudności ekonomiczne gospodarstw domowych wywołane przez koronawirusa. Cieszę się, że Santander Bank Polska i BNP Paribas pozytywnie i szybko zareagowały na wątpliwości UOKiK oraz na mój apel o poczucie odpowiedzialności sektora w obliczu trudnego położenia kredytobiorców. Banki usunęły również skutki takich postanowień. Urząd jednak w toku prowadzonego postępowania wyjaśniającego nadal będzie sprawdzał zakres informacji udzielanych przez banki osobom, które chcą skorzystać z wakacji kredytowych, jak i warunki odstąpienia od aneksu – powiedział Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK.
Dołączamy oświadczenia banków: Santander Bank Polska i BNP Paribas.

Stanowisko Prezesa UOKiK ws. aneksów dot. wakacji kredytowych oferowanych w związku z epidemią COVID-19

Posted on Categories:CHF, Kredyty konsumenckie

Prezes UOKiK wydał stanowisko ws. skutków zawierania aneksów dotyczących odroczenia płatności rat kredytów i pożyczek bankowych – tzw. wakacji kredytowych.
Po ogłoszeniu stanu epidemii w Polsce banki zadeklarowały pomoc kredytobiorcom, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji finansowej z powodu epidemii COVID-19 i skutków gospodarczych z tym związanych. Każdy bank indywidualnie ustala zasady korzystania z wakacji kredytowych w spłacie kredytów i pożyczek bankowych. Aby skorzystać z odroczonego terminu spłaty zobowiązania finansowego (raty, kapitału lub odsetek), kredytobiorca zobowiązany jest do złożenia wniosku w banku i spełnienia określonych przez banki wymagań.
Do 21 kwietnia br. do banków wpłynęło łącznie 700 tysięcy wniosków od konsumentów i przedsiębiorców. Banki odroczyły raty kredytów o łącznej wartości ponad 42 mld zł – informuje Związek Banków Polskich.
Do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów napływają jednak sygnały z rynku, z których wynika, że niektóre instytucje finansowe mogą wykorzystywać trudne położenie konsumentów i w aneksach uwzględniać postanowienia mogące w przyszłości skomplikować sytuację prawną konsumentów, w razie potrzeby dochodzenia roszczeń wynikających z umowy kredytowej. Dlatego Prezes UOKiK wydał stanowisko, w którym odnosi się do skutków i okoliczności zawierania aneksów dotyczących wakacji kredytowych.
Najważniejsze wnioski wynikające ze stanowiska:

  • zawarcie aneksu dotyczącego wakacji kredytowych nie ma znaczenia dla dochodzenia przez konsumentów roszczeń wynikających z umowy,
  • sprzeczne z dobrymi obyczajami mogą być próby wykorzystania obecnej sytuacji dla jednostronnego narzucenia konsumentom potencjalnie niekorzystnych dla nich rozwiązań,
  • niedozwolone zapisy w aneksach „nie wiążą konsumenta”,
  • postanowienia dotyczące uznawania wysokości salda kredytu, zamieszczane we wzorcach umownych stosowanych przy udzielaniu wakacji kredytowych, mogą być uznać za abuzywne,
  • skorzystanie przez konsumenta z tzw. wakacji kredytowych nie oznacza uznania przez niego zadłużenia w wysokości określonej przez kredytodawcę.

Należy pamiętać, że konsumenci decydujący się na wakacje kredytowe chcą jedynie odroczyć spłatę zobowiązań w związku z pandemią koronawirusa, a nie modyfikować dotychczasowe zapisy w umowach.
Pełna treść stanowiska Prezesa UOKiK znajduje się w załączniku.

Wyrok dotyczący reklamacji składanych przez frankowiczów

Posted on Categories:CHF, Kredyty hipoteczne

7 stycznia 2020 r. Sąd Okręgowy w Warszawie przyznał rację UOKiK i oddalił odwołanie Banku Millennium w sprawie stwierdzenia praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.
Sprawa dotyczy przekazywania klientom nieprawdziwych informacji o skutkach wpisania klauzul umownych do rejestru postanowień niedozwolonych przez Bank Millennium Spółka Akcyjna z/s w Warszawie w latach 2015-2016. UOKiK uznał, że bank naruszał w ten sposób zbiorowe interesy konsumentów i nałożył karę w wysokości ponad 20 mln zł (decyzja Prezesa UOKiK nr DOIK-12/2017 z 29 grudnia 2017 r.). Bank odwołał się do sądu.
Sąd Okręgowy w Warszawie XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów rozpatrzył odwołanie Banku Millennium podczas rozprawy 11 grudnia 2019 r. i w wyroku ogłoszonym 7 stycznia 2020 r. je oddalił (XVII AmA 14/18). Zdaniem Sądu, Prezes UOKiK prawidłowo przyjął, że doszło do naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. Sąd zaznaczył ponadto, że naruszenia nie ocenia się pod kątem faktycznej liczby konsumentów dotkniętych praktyką przedsiębiorcy, ale pod kątem potencjalnej liczby konsumentów, którzy mogli być nią dotknięci.
Zdaniem Sądu, bank świadomie informował konsumentów, że wyrok Sądu Apelacyjnego (sygn. akt VI Aca 420/11), na który klienci powoływali się w pismach do banku ws. niedozwolonych klauzul w umowach kredytu hipotecznego, nie ma zastosowania w ich indywidualnej sytuacji, licząc na to, że nie będą oni kwestionować zapisów umowy kredytu i zaniechają dalszego dochodzenia swoich praw.
Sąd wskazał również, że kara pieniężna nałożona na bank jest w odpowiedniej wysokości. Jego zdaniem nie zaistniały rozbieżności interpretacyjne uzasadniające uchylenie kary, a naruszenie dotyczyło istotnych dla konsumentów spraw związanych z kwestiami majątkowymi.

Stanowisko Prezesa UOKiK ws. Dziubak vs Raiffeisen Bank International AG

Posted on Categories:CHF, Kredyty hipoteczne

Stanowisko Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 3 października 2019 r. w sprawie C-260/18 (Dziubak vs Raiffeisen Bank International AG) i jego skutków dla umów zawieranych w obrocie konsumenckim.
Poniżej zamieszczony jest skan z pełną treścią Stanowiska Prezesa UOKiK w formacie PDF.
 

Uzupełnienie istotnego poglądu ws. UNWW

Posted on Categories:CHF, Kredyty hipoteczne
ilustracja do komunikatu

Uzupełnienie generalnego istotnego poglądu prezesa UOKiK ws. klauzul odnoszących się do ubezpieczenia niskiego wkładu własnego (UNWW) z 17 grudnia 2018 roku.

Trzeci ogólny istotny pogląd Prezesa UOKiK (link do publikacji), dotyczący klauzul odnoszących się do ubezpieczenia niskiego wkładu własnego (UNWW), uzupełniono o rozdział odnoszący się do obciążania konsumentów opłatą z tytułu zwrotu kosztów pierwszej składki ubezpieczenia niskiego wkładu własnego (s. 10).
Prezes UOKiK wskazuje, że postanowienie umowne dotyczące ubezpieczenia niskiego wkładu własnego należy oceniać całościowo, tzn. z uwzględnieniem wszystkich jego części, gdyż abuzywny charakter któregokolwiek z elementów składowych wpływa na niedozwolony charakter całego postanowienia.
Fakt zamieszczenia w treści postanowienia kwoty, którą konsument zostaje obciążony przez bank w przypadku zwrotu kosztów pierwszej składki tego ubezpieczenia, nie może – w ocenie Prezesa UOKiK–prowadzić do odmiennej oceny przedmiotowego postanowienia co do jego abuzywności.

Trzeci ogólny istotny pogląd Prezesa UOKiK ws. klauzul dotyczących ubezpieczenia niskiego wkładu własnego

Posted on Categories:CHF, Kredyty hipoteczne
Decyzja Prezesa UOKiK
istotny pogląd Prezesa UOKiKZnamy stanowisko Prezesa UOKiK ws. klauzul odnoszących się do ubezpieczenia niskiego wkładu własnego (UNWW), zamieszczanych w umowach kredytowych. W ocenie Urzędu, naruszeniem dobrych obyczajów i rażącym naruszeniem interesów konsumentów jest tworzenie przez przedsiębiorców postanowień umownych, które są niedookreślone, nieprecyzyjne i tworzą pozory ochrony ubezpieczeniowej, obciążając przy tym wszystkimi kosztami konsumentów ustalanymi w nietransparentny sposób.
W ocenie Prezesa UOKiK, stosowane przez banki klauzule UNWW należy oceniać w kontekście naruszenia art. 3851 § 1 Kodeksu cywilnego, to jest pod kątem przesłanek związanych z możliwym stwierdzeniem ich niedozwolonego charakteru. Wobec tego składki naliczone i pobrane dotychczas przez banki od konsumentów mogą być nienależne.
Na treść postanowień dotyczących UNWW, zawartych we wzorcach umownych opracowanych przez banki, konsumenci nie mieli żadnego wpływu. W praktyce mogli albo podpisać umowę w brzmieniu zaproponowanym przez banki, albo odstąpić od zawarcia umowy kredytu hipotecznego.
Ubezpieczenie niskiego wkładu własnego, jako zabezpieczenie spłaty kredytu, samo w sobie nie jest niedozwolone, jednak sprzeczne z dobrymi obyczajami jest takie ukształtowanie postanowień dotyczących UNWW, które:

  • obciążają konsumentów kosztami ubezpieczenia i nie określają, kto jest beneficjentem ochrony ubezpieczeniowej,
  • nie pozwalają konsumentom ustalić ich praw i obowiązków wynikających z umowy ubezpieczenia,
  • nie określają wysokości, sposobu i zasad kształtowania się należnej opłaty, którą konsumenci muszą ponieść z tytułu ubezpieczenia niskiego wkładu własnego,
  • zobowiązują konsumentów do pokrycia kosztów składki ubezpieczeniowej, nawet wówczas gdy w trakcie trwania ochrony ubezpieczeniowej spłaciliby część kredytu objętą ubezpieczeniem,
  • nie określają maksymalnego okresu trwania ubezpieczenia.

Bancassurance a ubezpieczenie niskiego wkładu własnego
Czym jest bancassurance? To współpraca banków z ubezpieczycielami, polegająca m.in. na zawieraniu przez banki umów ubezpieczenia powiązanych z produktem bankowym, w przypadku których klient banku (na podstawie odrębnej umowy) zobowiązany jest pokryć koszty ochrony ubezpieczeniowej banku. W ramach współpracy banku z ubezpieczycielem, ten pierwszy często otrzymuje prowizje za zawarciem umowy ubezpieczenia przez klienta przystąpieniem do niej.
Na mocy klauzul UNWW kredytobiorca obciążany jest obowiązkiem zwrotu bankowi opłaty z tytułu ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, który nie został wniesiony przez kredytobiorcę przy zawarciu umowy.